Nadzieja paschalna wspomnienie o profesorze Wacławie Hryniewiczu OMI

Józef Majewski ID

Uniwersytet Gdański, Instytut Dziennikarstwa

numer: 1, rok: 2020

pdf

 

 

Paschal Hope. Posthumous Recollections of Professor Wacław Hryniewicz OMI

Abstract

In the text, the author presents the scientific thought of Professor Wacław Hryniewicz: theologian, ecumenist, expert in the field of Orthodox theology. In particular, the author discusses the controversy about the „hope of salvation for all” proclaimed by Hryniewicz.

Key words: hope, Easter, Wacław Hryniewicz, God’s salvation, suffering, Orthodox theology


Nadzieja paschalna wspomnienie o profesorze Wacławie Hryniewiczu OMI

Abstrakt

W tekście autor prezentuje myśl naukową profesora Wacława Hryniewicza – teologa, ekumenisty, eksperta w dziedzinie teologii prawosławnej. W sposób szczególny autor omawia kwestie związaną z kontrowersjami na temat głoszonej przez Hryniewicza „nadziei zbawienia dla wszystkich”.

Słowa kluczowe: nadzieja, pascha, Wacław Hryniewicz, zbawienie, cierpienie Boga, teologia prawosławna


 

Bibliogafia

Adamiak, E., Ks. Wacław Hryniewicz – teolog bezkompromisowy i osobny, online: http://wiez.com.pl/2020/05/27/ks-waclaw-hryniewicz-teolog-bezkompromisowy-i-osobny/; [dostęp: 24.06.2020].

Bokwa, I., Powszechna nadzieja zbawienia według Hansa Ursa von Balthasara, w: Nadzieja – możliwość czy pewność powszechnego zbawienia? Dyskusja teologów dogmatyków nad książką ks. W. Hryniewicza OMI Nadzieja zbawienia dla wszystkich”, red. S. C. Napiórkowski, K. Klauza, s. n., Lublin 1992, s. 129–144.

Crockett, W., Hayes Z., Pinnock C., Walvoord J., Four Views on Hell, Zondervan, Grand Rapids 1997 (wyd. drugie 2016).

Hinze, B. E., A Decade of Disciplining Theologians¸ w: When Magisterium intervenes. The Magisterium and Theologians in Today’s Church. Includes a Case Study on the Doctrinal Investigation of Elizabeth Johnson, red. R. Gaillardetz, Michael Glazier, Collegeville 2012, s. 1–39.

Hryniewicz W., Abym nie utracił…: w kręgu eschatologii nadziei, Wydawnictwo Verbinum, Warszawa 2008.

Hryniewicz W., Bóg wszystkim we wszystkich. Ku eschatologii bez dualizmu, Wydawnictwo Verbinum, Warszawa 2005.

Hryniewicz W., Challenge of Our Hope: Christian Faith in Dialogue, The Council for Research in Values and Philosophy, Washington 2007.

Hryniewicz W., Chrystus, nasza Pascha. Zarys chrześcijańskiej teologii paschalnej, t. 1, Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 1982.

Hryniewicz W., Chrześcijaństwo nadziei. Przyszłość wiary i duchowości chrześcijańskiej, Kraków 2002.

Hryniewicz W., Dlaczego głoszę nadzieję?, Wydawnictwo Verbinum, Warszawa 2004.

Hryniewicz W., Dramat nadziei zbawienia, Wydawnictwo Verbinum, Warszawa 1996.

Hryniewicz W., Dramat nadziei zbawienia. Refleksje eschatologiczne, w: Nadzieja – możliwość czy pewność powszechnego zbawienia? Dyskusja teologów dogmatyków nad książką ks. W. Hryniewicza OMI Nadzieja zbawienia dla wszystkich”, red. S. C. Napiórkowski, K. Klauza, s.n., Lublin 1992, s. 15–46;

Hryniewicz W., Le Dieu souffrant? Réflections sur la notion chrétienne de Dieu, „Eglise et Theologie” 1981, nr 12, s. 33–56.

Hryniewicz W., Mądrość nadziei: Boży dar zbawienia dla wszystkich, Wydawnictwo Verbinum, Warszawa 2010.

Hryniewicz W., Mądrość serca: 18 rozmów o nadziei i miłosierdziu, Wydawnictwo WAM, Kraków 2016.

Hryniewicz W., Nadzieja grzesznych ludzi: problem piekła we współczesnej filozofii religii, Wydawnictwo Verbinum, Warszawa 2011.

Hryniewicz W., Nadzieja leczy: zamyślenia na każdą porę, Wydawnictwo Verbinum, Warszawa 2009.

Hryniewicz W., Nadzieja powszechnego zbawienia. Rozważania nad tradycją wschodnią, „Więź” 1978, nr 1, s. 25–44.

Hryniewicz W., Nadzieja uczy inaczej, Wydawnictwo Verbinum, Warszawa 2003.

Hryniewicz W., Nadzieja w dialogu. Korespondencja z czytelnikami 1976–2006, Wydawnictwo Verbinum, Warszawa 2007.

Hryniewicz W., Nadzieja woła głośniej niż lęk: eseje wokół nauczania Jezusa historycznego, Wydawnictwo Charaktery, Kielce 2016.

Hryniewicz W., Nadzieja zbawienia dla wszystkich. Od eschatologii lęku do eschatologii nadziei, Wydawnictwo Księży Werbistów Verbinum, Warszawa 1989.

Hryniewicz W., Nasza Pascha z Chrystusem. Zarys chrześcijańskiej teologii paschalnej, t. 2, Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 1987.

Hryniewicz W., O nadziei powszechnego zbawienia raz jeszcze, „Więź” 1978, nr 11, s. 91–97.

Hryniewicz W., Pascha Chrystusa w dziejach człowieka i wszechświata. Zarys chrześcijańskiej teologii paschalnej, t. 3, Towarzystwo Naukowe KUL,  Lublin 1991.

Hryniewicz W., Pedagogia nadziei, Wydawnictwo Verbinum,  Warszawa 1997.

Hryniewicz W., Rola Tradycji w interpretacji teologicznej, Katolicki Uniwersytet Lubelski, Wydział Teologiczny, Lublin 1976.

Hryniewicz W., Spero, ut intelligam, „Więź” 1978, nr 11, s. 99–104.

Hryniewicz W., Świadkowie wielkiej nadziei: zbawienie powszechne w myśli wczesnochrześcijańskie, Wydawnictwo Verbinum, Warszawa 2009.

Hryniewicz W., Teraz trwa nadzieja. U podstaw chrześcijańskiego uniwersalizmu, Wydawnictwo Verbinum, Warszawa 2006.

Hryniewicz W., Zbawiciel jest polifoniczny, „Gazeta Wyborcza” z 27 września 2008 r., online: https://wyborcza.pl/1,76842,5738977,Zbawiciel_jest_polifoniczny.html [dostęp: 28.05.2020].

Doctores Honoris Causa Universitatis Opoliensis: prof. dr hab. Wacław Hryniewicz OMI, prof. dr hab. Stanisław Celestyn Napiórkowski OFM Conv, red. P. Jaskóła, R. Porada, Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, Opole 2014.

Instaurare omnia in Christo. O zbawieniu, teologii, dialogu i nadziei Profesorowi Wacławowi Hryniewiczowi OMI w 70. rocznicę urodzin, red. P. Kantyka, Wydawnictwo KUL, Lublin 2006.

Kantyka P., Ks. prof. dr hab. Wacław Hryniewicz OMI, „Rocznik Teologiczny” 2016, z. 7, s. 9–10.

Kijas Z., Szkic eschatologii o. S. Bułgakowa, w: Nadzieja – możliwość czy pewność powszechnego zbawienia? Dyskusja teologów dogmatyków nad książką ks. W. Hryniewicza OMI „Nadzieja zbawienia dla wszystkich”, red. S. C. Napiórkowski, K. Klauza, s.n., Lublin 1992, s. 103–122.

Kongregacja Nauki Wiary, Deklaracja o jedyności i powszechności zbawczej Jezusa Chrystusa i Kościoła „Dominus Iesus”, online:

http://www.vatican.va/roman_curia/congregations/cfaith/documents/rc_con_cfaith_doc_20000806_dominus-iesus_pl.html; [dostęp:24.06.2020].

Kongregacja Nauki Wiary, Odpowiedzi na pytania dotyczące niektórych aspektów nauki o Kościele, online: https://www.vatican.va/roman_curia/congregations/cfaith/documents/rc_con_cfaith_doc_20070629_responsa-quaestiones_pl.html [dostęp: 24.06.2020].

Majewski J. (red.), Puste piekło? Spór wokół ks. Wacława Hryniewicza nadziej zbawienia dla wszystkich, Biblioteka „Więzi”, Warszawa 2000.

Majewski J., Apokatastaza po polsku. Głosy na temat książki o. W. Hryniewicza „Nadzieja zbawienia dla wszystkich w Polsce, w: Nadzieja – możliwość czy pewność powszechnego zbawienia? Dyskusja teologów dogmatyków nad książką ks. W. Hryniewicza OMI Nadzieja zbawienia dla wszystkich”, red. S. C. Napiórkowski, K. Klauza, s.n., Lublin 1992, s. 46–59.

Majewski J., Heretyk ortodoksyjny, „Tygodnik Powszechny” 2020, nr 23–24, s. 44–47.

Małkowski S., Granice solidarności, „Więź” 1978, nr 11, s. 98.

Małkowski S., Spór o nadzieję: Bóg, piekło, zło, „Więź” 1978, nr 11, s. 87–90.

Nad przepaściami wiary. Z ks. Wacławem Hryniewiczem OMI rozmawiają Elżbieta Adamiak i Józef Majewski, Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak”, Kraków 2008.

Napiórkowski S. C., Głos w dyskusji, w: Nadzieja – możliwość czy pewność powszechnego zbawienia? Dyskusja teologów dogmatyków nad książką ks. W. Hryniewicza OMI Nadzieja zbawienia dla wszystkich”, red. S. C. Napiórkowski, K. Klauza, s.n., Lublin 1992, s. 96–99.

Nadzieja – możliwość czy pewność powszechnego zbawienia? Dyskusja teologów dogmatyków nad książką ks. W. Hryniewicza OMI Nadzieja zbawienia dla wszystkich”, red. S. C. Napiórkowski, K. Klauza, s.n., Lublin 1992.

Nossol A., Głos w dyskusji, w: Nadzieja – możliwość czy pewność powszechnego zbawienia? Dyskusja teologów dogmatyków nad książką ks. W. Hryniewicza OMI Nadzieja zbawienia dla wszystkich”, red. S. C. Napiórkowski, K. Klauza, s.n., Lublin 1992, s. 84–88.

Salij J., Nadziej powszechnego zbawienia, Nadzieja – możliwość czy pewność powszechnego zbawienia? Dyskusja teologów dogmatyków nad książką ks. W. Hryniewicza OMI Nadzieja zbawienia dla wszystkich”, red. S. C. Napiórkowski, K. Klauza, s.n., Lublin 1992, s. 59–73.

Szczurek J., Stanowisko ewangelicko-luterańskie w kwestii apokatastazy, w: Nadzieja – możliwość czy pewność powszechnego zbawienia? Dyskusja teologów dogmatyków nad książką ks. W. Hryniewicza OMI Nadzieja zbawienia dla wszystkich”, red. S. C. Napiórkowski, K. Klauza, s.n., Lublin 1992, s. 145–152.

Uroczystość wręczenia dyplomu doktora honoris causa księdzu prof. dr. hab. Wacławowi Hryniewiczowi, „Rocznik Teologiczny Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej” 2009, z. 1–2, s. 323–243.

Weinandy Th. G., Czy Bóg cierpi?, tłum. J. Majewski, Wydawnictwo „W drodze”, Poznań 2003.

Życiński J., Człowiek sumienia, „Tygodnik Powszechny” z 23 września 2008 r., online https://www.tygodnikpowszechny.pl/czlowiek-sumienia-131665; [dostęp: 24.06.2008].

Artykuły z numeru jesień 2020 [nr 1(6)/2020]

Maria Urbańska-Bożek, Zbigniew Kaźmierczyk

Profetyczne przesłanki odrodzenia religijnego w Rosji (zamiast wstępu)

Maria Urbańska-Bożek, Zbigniew Kaźmierczyk

Profetyczne przesłanki odrodzenia religijnego w Rosji (zamiast wstępu)


Autorzy zarysowują przyczyny oraz kontekst polityczny, społeczny i światopoglądowy w jakim doszło do rozwoju renesansu religijnego w Rosji.

Czytaj więcej...

Vitaliy Kashchuk

Ukraińskie korzenie rosyjskiego odrodzenia religijnego przełomu XIX i XX wieku

Vitaliy Kashchuk

Ukraińskie korzenie rosyjskiego odrodzenia religijnego przełomu XIX i XX wieku?


Po przyłączeniu terenów Rusi Zachodniej do Moskowii, obszar przyszłego Imperium carskiego został poddany kulturowemu wpływowi, który przyśpieszył jego przemianę i rozwój w kierunku europejskim, a pod koniec XIX i na początku XX stulecia przyczynił się do odrodzenia religijnego Rosji w jego wymiarze intelektualnym, w postaci filozofii religijnej. Osobami, które wywarły znaczący wpływ na dwóch głównych „patronów duchowych” renesansu religijnego byli Gogol i Jurkewycz. Tematy i idee obu, w oparciu o chrześcijański wymiar postrzegania rzeczywistości, miały decydujące oddziaływanie na twórczość Dostojewskiego i Sołowjowa, których dorobek był punktem odniesienia dla późniejszych przedstawicieli Srebrnego Wieku religijnej myśli rosyjskiej.

Czytaj więcej...

Janusz Dobieszewski

Włodzimierz Sołowjow jako sprawca filozofii rosyjskiej

Janusz Dobieszewski
Włodzimierz Sołowjow jako sprawca filozofii rosyjskiej

Artykuł jest próbą porządkującej refleksji nad dziejami filozofii rosyjskiej, a zwłaszcza szczególnego w niej miejsca Włodzimierza Sołowjowa. Rola Sołowjowa zostaje określona jako bycie sprawcą, jako sprawienie filozofii rosyjskiej. Zostaje ona zestawiona z miejscem Piotra Czaadajewa w dziejach filozofii rosyjskiej, którą określono jako mit założycielski. Bycie sprawcą to stworzenie mocnego i głębokiego gruntu filozofii rosyjskiej oraz, następnie, wytyczenie jej szlaków dalszego rozwoju, chętnie podejmowanych przez rosyjskich filozofów XX wieku.

Czytaj więcej...

Lilianna Kiejzik

Sofiologia o. Pawła Florenskiego i o. Sergiusza Bułgakowa - odniesienia o. Gieorgija Fłorowskiego w korespondencji z bratem Antonem (nowe fakty)

Lilianna Kiejzik
Sofiologia o. Pawła Florenskiego i o. Sergiusza Bułgakowa - odniesienia o. Gieorgija Fłorowskiego w korespondencji z bratem Antonem (nowe fakty)

W artykule przedstawiono powstanie i rozwój sofiologii od Włodzimierza Sołowjowa przez o. Pawła Florenskiego do Sergiusza Bułgakowa oraz krytykę ich koncepcji przez o. Gieorgija Fłorowskiego. Wykorzystano niepublikowane listy z archiwum Słowiańskiej Biblioteki w Pradze G. Fłorowskiego do brata Antona Fłorowskiego – profesora Uniwersytetu im. Karola.

Czytaj więcej...

Henryk Paprocki

Marian Zdziechowski i rosyjski renesans religijny

Henryk Paprocki
Marian Zdziechowski i rosyjski renesans religijny

Artykuł omawia poglądy polskiego myśliciela Mariana Zdziechowskiego na filozofię rosyjską i rosyjski renesans XIX i XX wieku, na tle panujących ówcześnie nastrojów społeczeństwa polskiego. Zdziechowski był inicjatorem pierwszych spotkań prawosławno-katolicko-protestanckich we Francji. Przyjaźnił się z wieloma Rosjanami, m.in. korespondował przez trzynaście lat z Lwem Tołstojem. Występował gwałtownie przeciwko rewolucji i okrucieństwu, w tym także do zwierząt, głosząc chrześcijańską wizję świata połączoną z pesymizmem. Szczególny temu wyraz dał w swojej ostatniej pracy, zatytułowanej „W obliczu końca” i opublikowanej w Wilnie w 1937 roku, na rok przed śmiercią, gdy coraz bardziej stawała się oczywistą nowa wojna i związane z nią okrucieństwa.

Czytaj więcej...

Bogusław Żyłko

Michaił Bachtin wobec duchowości religijnej

Bogusław Żyłko
Michaił Bachtin wobec duchowości religijnej

Artykuł ukazuje znaczenie religii w życiu Michaiła Bachtina i w jego twórczości naukowo-filozoficznej. Rzuca światło na kontekst historyczny i społeczno-polityczny działalności Bachtina i jego kółka. Podkreśla rolę idei religijnych w tekstach filozoficznych i teoretycznoliterackich Bachtina.

Czytaj więcej...

Józef Majewski

Nadzieja paschalna wspomnienie o profesorze Wacławie Hryniewiczu OMI

Józef Majewski
Nadzieja paschalna wspomnienie o profesorze Wacławie Hryniewiczu OMI

W tekście autor prezentuje myśl naukową profesora Wacława Hryniewicza – teologa, ekumenisty, eksperta w dziedzinie teologii prawosławnej. W sposób szczególny autor omawia kwestie związaną z kontrowersjami na temat głoszonej przez Hryniewicza „nadziei zbawienia dla wszystkich”.

Czytaj więcej...

Bibliografia prac profesora Wacława Hryniewicza OMI (wybór)

Maria Urbańska-Bożek

Bibliografia prac profesora Wacława Hryniewicza OMI (wybór)

opracowała Maria Urbańska-Bożek

Czytaj więcej...

Adam Synowiecki

Refleksje na temat setnej rocznicy śmierci Marksa

Adam Synowiecki
Refleksje na temat setnej rocznicy śmierci Marksa

Setna rocznica śmierci Karola Marksa jest dla autora artykułu przyczynkiem refleksji nad zagadnieniem śmierci i cierpienia, o których Marks wypowiada się nieoficjalnie, np. w osobistej korespondencji z Fryderykiem Engelsem. Marks twierdził, że istotą filozofii jest duch, filozofia mówi o sprawach religijnych i filozoficznych w inny sposób niż czyni się to na co dzień, odnosząc się do transcendencji. W XIX wieku cierpienie stanowiło przede wszystkim problem społeczny i jako taki, jak twierdził Marks, nie mógł być on rozwiązany przez indywidualistyczne filozofie. Artykuł nie tylko definiuje i klasyfikuje pojęcie cierpienia, ale również ukazuje kolejne etapy myślenia o cierpieniu z perspektywy poglądów takich filozofów jak Boecjusz, Voltaire, Georg Wilhelm Friedrich Hegel, Artur Schopenhauer i Karol Marks.

Czytaj więcej...

Zbyszek Dymarski

Józef Tischner wobec marksizmu wstępne rozpoznania

Zbyszek Dymarski
Józef Tischner wobec marksizmu wstępne rozpoznania

Dla filozofii Józefa Tischnera, który był zwolennikiem fenomenologii i filozofii dialogu, marksizm był ważnym punktem odniesienia, zarówno w aspekcie teoretycznym, jak i praktycznym. Aspekt teoretyczny przejawia się w proklamowaniu szlachetnych idei, które miały wyzwolić człowieka z niewoli wyzysku i kłamstwa. A praktyczny, w polskim doświadczeniu Tischnera: był uczestnikiem i obserwatorem prób urzeczywistniania tych idei. Większość wniosków z obserwacji Tischnera, a także z lektur twórców i zwolenników marksizmu można znaleźć w jego książce „Polski kształt dialogu”. Kryterium, według którego filozof próbował analizować marksizm, jest „sprawa człowieka”. Polski mysliciel chciał wiedzieć, na ile marksizm, głoszący szlachetne idee, stwarza dobre warunki i inspiruje człowieka do tego, by mógł i chciał być sobą. Obszary, w których Tischner opisuje człowieka w świetle teorii i praktyki marksistowskiej, to: sposób rozumienia prawdy, pojęcie człowieka, natura pracy, etyka życia i miejsce chrześcijaństwa w życiu człowieka.

Czytaj więcej...

Michał Wróblewski

Porąbana rozprawa z Dostojewskim

[recenzja: Cezary Wodziński, Trans, Dostojewski, Rosja, czyli o filozofowaniu siekierą.]

Michał Wróblewski
Porąbana rozprawa z Dostojewskim

recenzja: Cezary Wodziński, Trans, Dostojewski, Rosja, czyli o filozofowaniu siekierą.

Czytaj więcej...

Grzegorz Ojcewicz

Uporczywe mity wszystkich literatur nie łączcie się!

[recenzja: Adam Mickiewicz i Rosjanie, pod red. M. Dąbrowskiej, P. Głuszkowskiego, Z. Kaźmierczyka.]

Grzegorz Ojcewicz
Uporczywe mity wszystkich literatur nie łączcie się!

recenzja: Adam Mickiewicz i Rosjanie, pod red. M. Dąbrowskiej, P. Głuszkowskiego, Z. Kaźmierczyka.

Czytaj więcej...

Emil Antipow

Chaos pierwszego poziomu

[recenzja: Chaos pierwszego poziomu (reż. Mateusz Pakuła), premiera z początkiem stycznia w krakowskim Teatrze Starym, reklamowana jest jako „spektakl naukowy”.]

Emil Antipow
Chaos pierwszego poziomu

recenzja: Chaos pierwszego poziomu (reż. Mateusz Pakuła), premiera z początkiem stycznia w krakowskim Teatrze Starym, reklamowana jest jako „spektakl naukowy”.

Czytaj więcej...