zasady etyki publikacji 
regulamin 
Darowizna 
Priorytet własności nad rynkiem – ekonomia według Gunnara Heinsohna
Justyna Schulz ID
Instytut Zachodni w Poznaniu
numer: 2, rok: 2023
https://doi.org/10.26881/kg.2023.2.06
The Priority of Ownership over the Market – Economics According to Gunnar Heinsohn
Abstract
The article presents the main assumptions of Ownership Economics developed by Gunnar Heinsohn and Otto Steiger as an alternative to the neoclassical model of economic theory. Ownership Economics points to the importance of money creation processes for the development of a market economy. The authors argue that markets for services, goods, or labour follow financial transactions. The potential of capital creation depends not on accumulated savings but on the ability to secure financial contracts through legally codified and enforceable property titles. Hence, they propose to call the modern economic system an ownership economy, since ownership is the basis on which the processes of financing economic development take place. G. Heinsohn, particularly, emphasised that the difference between highly developed and “catching-up” countries lies not in the amount of capital and savings accumulated in the past but in the legal regulations in place that encourage the activation of ownership for financial purposes. It is wrongly assumed that the so-called ‘catchup’ countries rely on foreign capital imports. The focus on capital imports at the expense of domestic capital creation processes cements the subordinate position of these economies to those that generate their capital through domestic regulations. Ownership Economics proposes an alternative to the ‘non-alternative’ strategy of development through capital imports. It is particularly important given the current need to finance the green transition or the reconstruction of Ukraine.
Key words: Property Rights, Ownership Economics, legal property title, money, capital import
Priorytet własności nad rynkiem – ekonomia według Gunnara Heinsohna
Abstrakt
Artykuł analizuje alternatywną wobec neoklasycznego modelu teorię Ekonomii Własności rozwiniętą przez Gunnara Heinsohna i Otto Steigera. Ekonomia Własności wskazuje na znaczenie techniki generowania kapitału dla rozwoju gospodarki rynkowej. Autorzy argumentują, że rynek usług, towarów czy rynek pracy są pochodną transakcji kapitałowych. Ich podłożem nie są nagromadzone oszczędności, ale możliwość zabezpieczania kontraktów finansowych poprzez skodyfikowane prawnie i egzekwowalne tytuły własności do majątku. Stąd ich propozycja, aby nazywać współczesny system ekonomiczny Ekonomią Własności, gdyż w oparciu o własność odbywają się procesy finansowania rozwoju gospodarki, skutkujące powstawaniem odpowiednich rynków. Szczególnie Gunnar Heinsohn podkreślał, że różnica między krajami wysokorozwiniętymi i „doganiającymi” nie leży w ilości nagromadzonego w przeszłości kapitału i oszczędności, ale w obowiązujących regulacjach prawnych zachęcających do aktywizowania własności w celach finansowych. Błędnie zakłada się, że kraje na tzw. dorobku zdane są na rozwój poprzez import kapitału. Rezygnacja z krajowych procesów generowania kapitału w zamian za jego import cementuje wtórność tych gospodarek wobec tych, które generują swój kapitał w ramach krajowych regulacji. Ekonomia Własności pokazuje alternatywę wobec „bezalternatywnej” strategii rozwoju poprzez import kapitału, co jest szczególnie aktualne w obliczu konieczności sfinansowania zielonej transformacji czy odbudowy Ukrainy.
Słowa kluczowe: Property Rights, Ekonomia Własności, prawny tytuł własności, pieniądz, import kapitału
Bibliogafia
Admati A., Hellwig M., The Bankers’ New Clothes. What’s Wrong with Banking and What do to Do about it, Princeton and Oxford 2013.
Alchian A. A., Demsetz H., The Property Rights Paradigm, „The Journal of Economic History” 1973, Vol. 33, No. 1, s. 16–27.
Benda-Beckmann F., Propertization in Indonesien: Parallele und gegenläufige Entwicklungen, w: Entgrenzung des Eigentums in modernen Gesellschaften und Rechtskulturen, red. H. Siegrist, „COMPARATIV. Leipziger Beiträge zur Universalgeschichte und vergleichende Gesellschaftsforschung“, Leipziger Universitatsverlag 2006, 16. Jahrgang, Heft 5/6, s. 99-111.
Bethell T., The Noblest Triumph: Property and Prosperity Through the Ages, St. Martin’s Press, New York 1998.
Betz K., Roy T., Privateigentum und Geld. Kontroversen um den Ansatz von Heinsohn und Steiger, Metropolis, Marburg 1999.
BIS, Debt securities statistics, https://stats.bis.org/statx/srs/table/c1?f=pdf. (dostęp 10 maja 2023).
Binswanger M., Geld aus dem Nichts: Wie Banken Wachstum ermöglichen und Krisen verursachen, Wiley-VCH, Weinheim 2015.
Decker F., Ownership Economics: On the Foundations of Interest, Money, Markets, Business Cycles and Economic Development, Routledge, London 2016.
Decker F., Goodhart Ch. A. E., Wilhelm Lautenbach’s credit mechanics – a precursor to the current money supply debate, „The European Journal of the History of Economic Thought” 2022, 29(2), s. 246–270.
Der Beauftragte der Bundesregierung für die neuen Bundesländer. 30 Jahre Deutsche Einheit Schlussfolgerungen des Kabinettausschusses „Neue Länder“ 16. September 2020,
https://www.bmwk.de/Redaktion/DE/Downloads/0-9/30-jahre-deutsche-einheit-schlussfolgerungen.pdf ?__blob=publicationFile&v=1 (dostęp 15 maja 2023).
Deutsche Bundesbank, The role of banks, non-banks and the central bank in the money creation process. „Monthly Report” April 2017, s. 13–33.
Heering W., Privateigentum, Vertrauen und Geld. Überlegungen zur Genese von Zahlungsmitteln in Marktökonomien oder: Wie man in Berlin, Bremen und anderswo über Geld denkt!, Privateigentum und Geld. Kontroversen um den Ansatz von Heinsohn und Steiger, Studien zur Monetären Ökonomie, red. K. Betz, T. Roy, Metropolis, Marburg 1999, s. 99–143.
Heinsohn G., Privateigentum, Patriarchat, Geldwirtschaft. Eine sozialtheoretische Rekonstruktion zur Antike, Suhrkamp Verlag, Frankfurt am Main 1984.
Heinsohn G., Geld und Zins, „MZSG-Forum”, Malik Management Zentrum, St. Gallen 2001.
Heinsohn G., Warum gibt es Märkte?, „MZSG-Forum”, Malik Management Zentrum, St. Gallen 2006.
Heinsohn G., Wie transformiert man ein Entwicklungsland in eine Geldwirtschaft, „MAS Bank anagement”, 2006.
Heinsohn G., Steiger O., Eigentum, Zins und Geld: Ungelöste Rätsel der Wirtschaftswissenschaft, Rowohlt, Reinbeck 1996.
Heinsohn G., Steiger O., Was ist Wirtschaften?, w: Privateigentum und Geld – Kontroversen um den Ansatz von Heinsohn und Steiger, red. K. Betz, T. Roy, Metropolis, Marburg 1999, s. 17–54.
Heinsohn G., Steiger O., How to Transform a Socialist Possession-Based Production System into a Property-Based Monetary Economy, Cham in der Schweiz, Bremen 1999.
Heinsohn G., Steiger O., Eigentumsökonomik, Metropolis, Marburg 2006.
Heinsohn G., Steiger O., Money, markets and property, w: Money and Markets. A doctrinal approach, Routledge, London and New York 2007, s. 59–78.
Jakab Z., Kumhof M., Banks are not intermediaries of loanable funds – and why this matters, „Working Paper” 2015, Bank of England, nr 529.
Jakab Z., Kumhof M., Banks are not intermediaries of loanable funds – facts, theory and evidence, „Working Paper” 2019, Bank of England, No. 761.
Kollmann C., Die Theorie der Eigentumswirtschaft: Methodologische Anmerkungen zu Heinsohns und Steigers „Theorierevolution”, w: Privateigentum und Geld. Kontroversen um den Ansatz von Heinsohn und Steiger. Studien zur Monetären Ökonomie, red. K. Betz, T. Roy, Metropolis, Marburg 1999, s. 251–283.
Kriedtke P., Medick H., Schlumbohm J., Eine Forschungslandschaft in Bewegung, „Jahrbuch fur Wirtschaftsgeschichte” 1998, Band 39, Heft 2, s. 9–20.
Making the Law Work for Everyone. Report of the Commission on Legal Empowerment of the Poor, Vol. 1, New York 2008.
McLeay M., Radia A., Thomas R., Money creation in the modern economy, „Quarterly Bulletin” 2014, Bank of England, Q1, s. 14-27.
Nolke A, Vliegenthart A., Enlarging the Varieties of Capitalism. The Emergence of Dependent Market Economies in East Central Europe, „World Politics” 2009, Vol. 61, Iss. 4, s. 670–702.
North D. C., Theorie des institutionellen Wandels, Eine neue Sicht der Wirtschaftsgeschichte, Mohr Siebeck, Tubingen 1988.
North D. C., Thomas R. P., The Rise of the Western World: A New Economic History, Cambridge University Press, Cambridge 1973.
Pipes R., Własność a wolność, Wydawnictwo Literackie MUZA S.A., Warszawa 2000.
Soto H. de, The Mystery of Capital: Why Capitalism Triumphs in the West and Fails Everywhere Else, Bantam Press, London 2000.
Staniszkis J., Władza globalizacji, Scholar, Warszawa 2003.
Steiger O., The Endogeneity of Money and the Eurosystem: A Contribution to the Theory of Central Banking, w: Complexity, Endogenous Money and Macroeconomic Theory: Essays in Honour of Basil J. Moore, red. M. Setterfield Edward Elgar Publishing, Cheltenham, UK and Northampton Mass. 2006, s. 150–169.
Steiger O., Eigentum und Recht und Freiheit. Eine Triade und 66 Thesen, Malik Management Zentrum, St. Gallen 2006.
Steiger O., Property Economics versus New Institutional Economics: Alternative Foundations of How to Trigger Economic Development, „Journal of Economic Issues” 2006, Vol. 40, No. 1, s. 183–208.
Steuart J., An Inquiry into the Principles of Political Oeconomy: Being an Essay on the Science of Domestic Policy in Free Nations, A. Millar & T. Cadell London; Reprint: Wirtschaft und Finanzen, Dusseldorf 1913 [1767], t. 1–3.
Stiglitz J. E., Weiss A, Credit Rationing in Markets with Imperfect Information, „The American Economic Review” 1981, Vol. 73, Iss. 3, s. 393–410.
Szlachta B., O problemie własności, w: Kapitalizm po polsku, red. M. Szułdarzyński, Ośrodek Myśli Politycznej, Kraków 2003, s. 35–46.
Riese H., Eigentum, Zins Und Geld: Die Apokryphen Des Gunnar Heinsohn Und Otto Steiger, w: rivateigentum und Geld. Kontroversen um den Ansatz von Heinsohn und Steiger, red. K. Betz, T. Roy, Metropolis, Marburg 1999, s. 145–155.
Rodrik D., Goodbye Washington Consensus, Hello Washington Confusion? A Review of the World Bank’s Economic Growth in the 1990s: Learning form a Decade of Reform, „Journal of Economic Literature” 2006, Vol. XLIV, s. 973–987.
Thomas W., Znaniecki F., The Polish Peasant in Europe and America. A Classic Work in Immigration History, University of Illinois Press, Urbana and Chicago 1996 [1918].