Falowce na gdańskim Przymorzu – próba charakterystyki

 

Anna Śliwa

 

numer: 2, rok: 2023

https://doi.org/10.26881/kg.2023.2.03

 

 pdf

 

 

Falowce (wavy blocks) in Gdańsk Przymorze district

Abstract

Falowce (wavey blocks) – blocks of flats located in the Przymorze district of Gdańsk, are a necessity that disfigures the seaside landscape for some, and a tourist attraction for others. This article presents, on the basis of preserved archival sources and onversations with the creators of the Gdańsk Przymorze district, the origin of the unusual shape of the wave blocks. Their length, however, inspired to look at other concepts of continuous development, formulated at a similar time. However, falowce are not only an architectural concept, a project, a won competition... Falowce are also the people who live in them, architects who try to forget that over fifty years ago passionately created a new district, there are controversies, discussions, question marks.

Key words: Gdańsk Przymorze, falowce (wavey blocks), blocks of flats, housing construction, Tadeusz Różański, Danuta Olędzka, Janusz Morek


Falowce na gdańskim Przymorzu – próba charakterystyki

Abstrakt

Falowce – bloki usytuowane w gdańskiej dzielnicy Przymorze, to dla jednych szpecąca nadmorski krajobraz konieczność, dla innych turystyczna atrakcja. W niniejszym artykule przedstawiono na podstawie zachowanych źródeł archiwalnych i rozmów z samymi twórcami gdańskiego Przymorza, genezę niecodziennego kształtu falowców. Ich długość zainspirowała natomiast do przyjrzenia się i innym koncepcjom ciągłej zabudowy, formułowanym w podobnym czasie. Falowce to jednak nie tylko architektoniczna koncepcja, projekt, wygrany konkurs...
Falowce to także mieszkający w nich ludzie, to architekci, którzy starają się zapomnieć, że ponad pięćdziesiąt lat temu z pasją kreowali nową dzielnicę, to kontrowersje, dyskusje, znaki zapytania.

Słowa kluczowe: Gdańsk Przymorze, falowce, blokowisko, budownictwo mieszkaniowe, Tadeusz Różański, Danuta Olędzka, Janusz Morek


Bibliogafia

Alvar Aalto. Band II 1963–1970, Zürich 1971.

Boesiger W., Girsberger H., Le Corbusier 1910–65, London 1993.

Co myślicie o mieszkaniach w falowcu?, https://forum.trojmiasto.pl/co-myslicie-o--mieszkaniach-w-Falowcu-t145445,1,16.html [dostęp: 17.08.2023].

Dębicka O., Gdańsk: Tu każda klatka jest jak mała wieś. Życie w falowcu, National Geographic 19.04.2021, https://www.national-geographic.pl/artykul/gdansk-mikroklimaty-betonowej-fali?page=1 [dostęp: 17.08.2023].

Dorożyńska M., Najdłuższy budynek w Polsce, „Informator indywidualnego inwestora” 1998, nr 11, s. 15.

Goldzamt E., Szwidkowski O., Kultura urbanistyczna krajów socjalistycznych. Doświadczenia europejskie, Warszawa 1987, s. 93.

Kochanowski M., Małe Przymorze, „Architektura” 1963, nr 12, s. 455–458.

Kowalski J., Powojenny rozwój urbanistyczny i architektoniczny miasta, [w:] Gdańsk. Jego dzieje i kultura, Warszawa 1969, s. 253–254.

Kryczka P., Społeczność osiedla mieszkaniowego w wielkim mieście, Warszawa 1981.

Mindlin H.E., Neues Bauen in Brasilien, München 1956.

Olkiewicz J., Przymorze, „Architektura” 1968, nr 11.

Ossowski S., Organizacja przestrzeni i życie społeczne w przyszłych osiedlach, [w:] tegoż, Dzieła, t. 3, Warszawa 1967.

Semka R., Wspomnienie o Śp. Tadeuszu Różańskim, „Komunikat SARP” 2004, nr 1/2, s. 43.

Stankiewicz J., Szermer B., Gdańsk. Rozwój urbanistyczny i architektoniczny oraz powstanie zespołu Gdańsk – Sopot – Gdynia, Warszawa 1959.

Szafer T. P., Nowa architektura polska. Diariusz z lat 1966–1970, Warszawa 1972.

Szermer B., Gdańsk – przyszłość i współczesność, Warszawa 1971.

Szypowscy M. i A., Gdańsk, Warszawa 1983.

Wydarzyło się w Gdańsku 1901–2000, red. G. Fortuna, D. Tusk, Gdańsk 1999.


Artykuły z numeru zima 2023 [nr 2(13)/2023]

Zbyszek Dymarski

Pytając o ludzkie miasto – osiem rad Jane Jacobs

Zbyszek Dymarski
Pytając o ludzkie miasto – osiem rad Jane Jacobs


Autor uważa, że przy badaniu miast najważniejsze są kryteria, które biorą pod uwagę potrzeby oraz oczekiwania ich mieszkańców i zarazem ich najważniejszych użytkowników. Ebeznard Howard i Le Corbusier sądzili, że można z góry, według jednego pomysłu, wymyślić, zaprojektować i urządzić miasto. Klęski ich projektów wykazały błędność takiego podejścia.

 

Czytaj więcej...

Jarosław Załęcki

Przestrzeń centralna miasta w ujęciu socjologicznym – analiza teoretyczna i empiryczne egzemplifikacje

Jarosław Załęcki
Przestrzeń centralna miasta w ujęciu socjologicznym – analiza teoretyczna i empiryczne egzemplifikacje

Celem niniejszego artykułu jest analiza zjawisk i procesów społecznych zachodzących w przestrzeni centrum miasta oraz ukazanie psychologicznych mechanizmów percepcji i waloryzacji miejsc i obiektów zlokalizowanych w centrum miasta. W procesie percepcji i waloryzacji mieszkańcy przypisują poszczególnym fragmentom przestrzeni funkcje, sens i znaczenia. Przestrzeń centralna jest komunikatem, zawierającym liczne znaki, kody i szyfry, które są przez mieszkańców odczytywane, klasyfikowane, porządkowane i oceniane.

 

Czytaj więcej...

Anna Śliwa

Falowce na gdańskim Przymorzu – próba charakterystyki

Anna Śliwa
Falowce na gdańskim Przymorzu – próba charakterystyki

Falowce – bloki usytuowane w gdańskiej dzielnicy Przymorze, to dla jednych szpecąca nadmorski krajobraz konieczność, dla innych turystyczna atrakcja. W niniejszym artykule przedstawiono na podstawie zachowanych źródeł archiwalnych i rozmów z samymi twórcami gdańskiego Przymorza, genezę niecodziennego kształtu falowców. Ich długość zainspirowała natomiast do przyjrzenia się i innym koncepcjom ciągłej zabudowy, formułowanym w podobnym czasie. Falowce to jednak nie tylko architektoniczna koncepcja, projekt, wygrany konkurs..

 

Czytaj więcej...

Jan Sikora

Jarosław Załęcki

Plaża miejska jako element krajobrazu kulturowego Gdańska

Jan Sikora
Jarosław Załęcki
Plaża miejska jako element krajobrazu kulturowego Gdańska

Celem artykułu jest ukazanie strefy plaży jako przestrzeni publicznej, będącej integralną częścią systemu urbanistycznego miasta. Strefa plaży w Gdańsku pełni szereg ważnych funkcji społecznych. Jest to miejsce wypoczynku i rekreacji, miejsce integracji społecznej, ale także istotny atrybut miasta kształtujący jego wizerunek i tożsamość.

 

Czytaj więcej...

Krystian Darmach

Stare miasto i morze. Przyczynek do badawczych eksploracji

Krystian Darmach
Stare miasto i morze. Przyczynek do badawczych eksploracji

W prezentowanym tekście podejmuję próbę rozpoznania i opisu relacji między miastem i morzem w historii cywilizacji i kultury, dokonując zestawienia tych bytów w porządku metaforycznym, przyjrzenia się miastu w metaforycznej komparatystyce, wychylając się jednocześnie poza kategorialne przyporządkowania, klasyfikacyjne dystynkcje. Poszukuję w tym zestawieniu refleksyjnej przestrzeni, w której krystalizuje się widzenie miasta (w przyjętej optyce) jako miejsca dla ludzi, miejsca, którego warunki określa bliskość natury, morza.

 

Czytaj więcej...

Justyna Schulz

Priorytet własności nad rynkiem – ekonomia według Gunnara Heinsohna

Justyna Schulz
Priorytet własności nad rynkiem – ekonomia według Gunnara Heinsohna


Artykuł analizuje alternatywną wobec neoklasycznego modelu teorię Ekonomii Własności rozwiniętą przez Gunnara Heinsohna i Otto Steigera. Ekonomia Własności wskazuje na znaczenie techniki generowania kapitału dla rozwoju gospodarki rynkowej. Autorzy argumentują, że rynek usług, towarów czy rynek pracy są pochodną transakcji kapitałowych. Ich podłożem nie są nagromadzone oszczędności, ale możliwość zabezpieczania kontraktów finansowych poprzez skodyfikowane prawnie i egzekwowalne tytuły własności do majątku.

 

Czytaj więcej...

Gunnar Heinsohn

Co nierozerwalnie łączy Holocaust ze zbrodniami ludobójstwa popełnionymi przeciw Słowianom?

Gunnar Heinsohn
Co nierozerwalnie łączy Holocaust ze zbrodniami ludobójstwa popełnionymi przeciw Słowianom?


Autor stoi na stanowisku, że rzeczywistym celem holokaustu było zlikwidowanie wywodzącego się z judaizmu porządku moralnego. W świetle źródeł, poglądy Hitlera na temat Żydów nie noszą znamion rasizmu, który cechował jego stosunek do Słowian czy ludności czarnej. Postrzegał on „rasę” żydowską jako wspólnotę ducha będącą zarazem źródłem jak i nosicielem porządku moralnego, który narzuca silnym władzę słabych.

 

Czytaj więcej...

Gunnar Heinsohn

Wojny wygrywa się dziećmi

Gunnar Heinsohn
Wojny wygrywa się dziećmi


Autor zajmuje się zmianami sytuacji demograficznej Europy na przestrzeni ostatnich sześciuset lat. Wskazuje znaczenie bulli Innocentego VIII dla wyjścia z demograficznej zapaści w XV wieku. Opisuje konsekwencje polityczne i gospodarcze dużego przyrostu naturalnego w czasach nowożytnych.

 

Czytaj więcej...

Gunnar Heinsohn

Islamski indeks wojenny

Gunnar Heinsohn
Islamski indeks wojenny


W latach 1900–2015, światowa populacja muzułmanów wzrosła dziewięciokrotnie: od 200 mln do 1,8 mld osób. Mimo że chrześcijaństwo jest nadal największą religią na świecie, to populacja wewnątrz tej grupy religijnej wzrosła tylko o cztery razy (z 560 mln do 2,3 mld). Począwszy od 1950 roku islam, jako religia, powiększył liczbę swych wyznawców prawie do 1,4 miliarda osób (to tylu ludzi, ilu żyje w Chinach lub czterokrotna liczba ludności USA).

 

Czytaj więcej...

Zdzisław Krasnodębski

Z Gotenhafen przez Bremę do Gdańska

Zdzisław Krasnodębski
Z Gotenhafen przez Bremę do Gdańska

Czytaj więcej...

Frank Decker

Gunnar Heinsohn – dekoder zachodniej cywilizacji

Frank Decker
Gunnar Heinsohn – dekoder zachodniej cywilizacji

Czytaj więcej...

Grzegorz Lewicki

Gunnar Heinsohn, człowiek z udręki i nadziei. Trzy tezy Heinsohna o migrantach i robotach

Grzegorz Lewicki
Gunnar Heinsohn, człowiek z udręki i nadziei. Trzy tezy Heinsohna o migrantach i robotach

Czytaj więcej...

Janusz Mosakowski

Na marginesie lektury „Człowiek i miasto”

Janusz Mosakowski
Na marginesie lektury „Człowiek i miasto”

 

Czytaj więcej...