Plaża miejska jako element krajobrazu kulturowego Gdańska

Jan Sikora ID
Akademia Sztuk Pięknych w Gdańsku

Jarosław Załęcki ID
Uniwersytet Gdański, Instytut Socjologii

numer: 2, rok: 2023

https://doi.org/10.26881/kg.2023.2.04

 

 

 

City Beach as an Element of Gdańsk Cultural Landscape

Abstract

The purpose of the paper is to picture the beach zone as a public space integrally incorporated into the city’s urban system. The beach zone in Gdańsk plays several important social functions. It is a place of relaxation and recreation, a place of social integration, and at the same time, the city’s major attribute shaping its image and identity. The beach zone is scarred with uncontrolled development of substandard tourist services, architectural mess, and semantic chaos. Alongside classy sites, one can also come across ‘sites of shame’ that are not indifferent to the cultural landscape of this coastal city. The landscape is dotted with numerous contrasts between beautiful and ugly, functional and dysfunctional, charming and unsightly, fortunate and unfortunate fragments.

Key words: city beach, cultural landscape, public space, culture of sunbathing

---

Plaża miejska jako element krajobrazu kulturowego Gdańska

Abstrakt

Celem artykułu jest ukazanie strefy plaży jako przestrzeni publicznej, będącej integralną częścią systemu urbanistycznego miasta. Strefa plaży w Gdańsku pełni szereg ważnych funkcji społecznych. Jest to miejsce wypoczynku i rekreacji, miejsce integracji społecznej, ale także istotny atrybut miasta kształtujący jego wizerunek i tożsamość. W strefie plaży nierzadko mamy do czynienia z niekontrolowanym rozwojem substandardowych usług turystycznych, z architektonicznym bałaganem i semantycznym chaosem. Oprócz miejsc estetycznych odnaleźć można także „miejsca wstydu”, które nie pozostają bez wpływu na krajobraz kulturowy nadmorskiego miasta. W krajobrazie tym istnieje wiele kontrastów wynikających z fragmentów pięknych i brzydkich, funkcjonalnych i niefunkcjonalnych, urokliwych i szpetnych, udanych i nieudanych.

Słowa kluczowe: plaża miejska, krajobraz kulturowy, przestrzeń publiczna, kultura plażowania

---

Bibliogafia

Antrop N., Sustainable landscapes: contradiction, fiction or utopia?, “Landscape and Urban Planning” 2006, nr 75.

Brosz M., Załęcki J., Jakość życia w Gdańsku. Raport z badań, Urząd Miasta w Gdańsku, Gdańsk 2021.

Castells M., Kwestia miejska, przedm. B. Jałowiecki, przekł. B. Jałowiecki, J. Piątkowski, PWN, Warszawa 1982.

Cieśliński A., Typy krajobrazów ba wybrzeżu województwa pomorskiego i ich geneza, w: Krajobrazy rekreacyjne – kształtowanie, wykorzystywanie, transformacja, red. A. Richling, Państwowa Szkoła Wyższa im. Papieża Jana Pawła II, Polska Asocjacja Ekologii Krajobrazu, Biała Podlaska-Warszawa 2010.

Degórski M., Krajobraz jako obiektywna wizualizacja zjawisk i procesów zachodzących w mega systemie środowiska geograficznego, w: Krajobraz kulturowy. Aspekty teoretyczne i metodologiczne, red. U. Myga-Piątek, Komisja Krajobrazu Kulturowego PTG, Pracownia Komputerowa Jacka Skalmierskiego, Sosnowiec-Gliwice 2005.

Dymnicka M., Przestrzeń publiczna a przemiany miasta, Scholar, Warszawa 2013.

Grajewski P., Zapisy myśli o przestrzeni, Politechnika Krakowska, Kraków 2001.

Kopaliński W., Słownik symboli, Wiedza Powszechna, Warszawa 1990.

Nowicka E., Świat człowieka – świat kultury, PWN, Warszawa 2007.

Patoczka P., Mała architektura we wnętrzach krajobrazu, Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej, Kraków 2012.

Pietrzak M., Ewolucja poglądów geograficznych na krajobraz, w: Geografia jako nauka o przestrzeni, środowisku i krajobrazie. Podstawowe idee i koncepcje w geografii, red. W. Maik, K. Rembowska, A. Suliborski, Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Łódź 2005.

Rancew-Sikora D., Wakacje nad morzem – kilka uwag o specyfice gospodarowania i konsumowania w kurorcie nadbałtyckim na przykładzie Władysławowa, w: Kultura i gospodarka. Ku antropologii życia gospodarczego we współczesnej Polsce, red. J. Mucha, M. Nawojczyk, G. Woroniecka, Śląskie Wydawnictwa Naukowe, Tychy 2007.

Sarzyński P., Wrzask przestrzeni. Dlaczego w Polsce jest tak brzydko?, Polityka, Warszawa 2010.

Sztompka P., Socjologia, Znak, Kraków 2002.

Wallis A., Miasto i przestrzeń, PWN, Warszawa 1977.

Wallis A., Socjologia przestrzeni, Niezależna Oficyna Wydawnicza, Warszawa 1990.

Wejchert K., Elementy kompozycji urbanistycznej, Arkady, Warszawa 1984.

Wojtanowicz J., Wprowadzenie, w: Krajobraz kulturowy a turystyka, red. J. Wojtanowicz, Ł. Zbucki, PWS im. Papieża Jana Pawła II, Biała Podlaska 2011.

Załęcki J., Gdańsk w oglądzie socjologicznym, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2020.

---