Przyjaźń w Etyce Nikomachejskiej Arystotelesa oraz w Czterech Miłościach C. S. Lewisa. Paralela komparatystyczna

 

Kacper Pyż ID

https://doi.org/10.26881/kg.2022.2.08

 

numer: 2, rok: 2022

 pdf

 

 

Friendship in Aristotle’s Nicomachean Ethics and C. S. Lewis’ The Four Loves. Comparative Parallel

Abstract

The aim of the article is an attempt at a philosophical reconstruction and comparison of the concept of friendship between Aristotle and C.S. Lewis. The article was based on the views of both authors presented in the VIII and IX books of Aristotle’s Nicomachean Ethics and in the fourth chapter of The Four Love by C. S. Lewis. Based on a critical analysis of the source and supplementary texts, it was possible to establish the common features and main differences between both concepts, as well as to indicate the possibility of further research regarding the concept of friendship by C.S. Lewis.

Key words: Aristotle, C. S. Lewis, friendship, philosophy, relationship, philía


Przyjaźń w Etyce Nikomachejskiej Arystotelesa oraz w Czterech Miłościach C. S. Lewisa. Paralela komparatystyczna

Abstrakt

Celem artykułu jest próba filozoficznej rekonstrukcji i porównania koncepcji przyjaźni Arystotelesa oraz C. S. Lewisa. Artykuł powstał w oparciu o poglądy obu autorów przedstawione w VIII i IX księdze Etyki Nikomachejskiej Arystotelesa oraz w czwartym rozdziale Czterech Miłości C. S. Lewisa. Na podstawie krytycznej analizy tekstów źródłowych i uzupełniających udało się ustalić cechy wspólne oraz główne różnice obu koncepcji, a także wskazać na możliwości dalszych badań odnośnie koncepcji przyjaźni C. S. Lewisa

Słowa kluczowe: Arystoteles, C. S. Lewis, przyjaźń, filozofia, relacja, philía


Bibliografia

 

1.  Angelici R., Richard of Saint Victor, On the Trinity: English Translation and Commentary, Wipf and Stock Publishers, Eugen 2011.

2.  Arystoteles, Etyka Nikomachejska, tłum. D. Gromska, PWN, Warszwa 2007.

3.  Berti E., Profil Arystotelesa, tłum. M. A. Wesoły, Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Społecznych UAM, Poznań 2016.

4.  Derrida J., Polityka przyjaźni, tłum. T. Zarębski, „Odra” 2011, nr 7–8, s. 46–52.

5.  Gudaniec A., Przyjaźń, w: Powszechna Encyklopedia Filozofii, t. 8, Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu, Lublin 2007.

6.  Herer M., Pochwała przyjaźni, PWN, Warszawa 2017.

7.  Lewis C. S., Cztery miłości, tłum. P. Szymczak, Media Rodzina, Poznań 2020.

8.  Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu w przekładzie z języków oryginalnych, Biblia Tysiąclecia, red. K. Dynarski SAC, red. nauk. A. Jankowski OSB i in., Wydawnictwo Pallottinum, Poznań–Warszawa 1980.

9.  Platon, Dialogi, tłum. Wł. Witwicki, CIL Polska, Warszawa 2001.

10.  Słownik grecko-polski, oprac. O. Jurewicz, Wydawnictwo Naukowe Sub Lupa, Warszawa 2015.

11.  Reale G., Historia filozofii starożytnej, t. 2, tłum. E. I. Zieliński, Redakcja Wydawnictw KUL, Lublin 1996.

12.  Słownik języka polskiego, t. 2, red. nauk. M. Szymczak; red. H. Szkiłądź i in., oprac. haseł A. Bańkowska i in., PWN, Warszawa 1979.

13.  Smolak M., Przyjaźń w świetle etyki Arystotelesa, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2013.

14.  Tatarkiewicz W., Trzy etyki: studium z Arystotelesa, w: Pisma z etyki i teorii szczęścia; wybór, oprac. i red. nauk. P. J. Smoczyński, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Fundacja Biblioteki Etycznej, Lublin 1992.

 

Źródła internetowe

1.  Helm B., Friendship, w: Stanford Encyclopedia of Philosophy, https://plato.stanford.edu/entries/friendship/ (dostęp: 29 maja 2019).

2.  Kinsella R. C., Nietzsche’s Conception of Friendship, https://researchonline.nd.edu.au/cgi/viewcontent.cgi?article=1016&context=theses (dostęp: 21 marca 2022).

3.  Mason C., Iris Murdoch: what the writer and philosopher can teach us about friendship, https://theconversation.com/iris-murdoch-what-the-writer-and-philosopher-can-teach-us-about-friendship-167819 (dostęp: 21 marca 2022).

4.  Moseley A., Philosophy of Love, Internet Encyclopedia of Philosophy, https://iep.utm.edu/love/ (dostęp: 22 marca 2021).

5.  Nur Sharidna F., Philia Love in C. S Lewis’ Narnia: The Lion, The Witch and The Wardrobe, LANGUAGE HORIZON, 2(1), https://ejournal.unesa.ac.id/index.php/language-horizon/article/view/6396 (dostęp: 4 kwietnia 2022).

6.  Psaty K., On Perfect Friendship: An Outline and a Guide to Aristotle’s Philosophy of Friendship,  https://digitalcommons.colby.edu/honorstheses/589/ (dostęp: 22 marca 2022).

7.  Schalkwyk D., Can Women be Friends? Montaigne, Shakespeare and the Grievance of Friendship,  https://www.persee.fr/doc/cchav_0184-1025_2008_num_45_1_1524 (dostęp: 23 marca 2022).


Artykuły z numeru zima 2022 [nr 2(11)/2022]

Elżbieta Mikiciuk OPs

„Jakież to piękno ma zbawić świat?” (wstęp)

Elżbieta Mikiciuk OPs
„Jakież to piękno ma zbawić świat?” (wstęp)

 

Czytaj więcej...

bp Michał Janocha

Kalofania w bizantyńskim i łacińskim zwierciadle

bp Michał Janocha
Kalofania w bizantyńskim i łacińskim zwierciadle


Użyty w tytule artykułu termin kalofania, czyli objawienie piękna, zostaje odniesiony do teologii piękna w tradycji chrześcijańskiego Wschodu i Zachodu, ujętych w perspektywie porównawczej. Wychodząc od hellenistycznej koncepcji piękna oraz kategorii piękna w Biblii, wskazuje rozwój teologii piękna w myśli patrystycznej i śledzi odmienne drogi w tradycji bizantyńskiej na Wschodzie oraz łacińskiej na Zachodzie.

Czytaj więcej...

Tomasz Gałuszka OP

Piękny Syn. Zarys estetyki teologicznej Tomasza z Akwinu

Tomasz Gałuszka OP
Piękny Syn. Zarys estetyki teologicznej Tomasza z Akwinu


Artykuł dotyczy zagadnienia estetyki teologicznej św. Tomasza z Akwinu. Autor przedstawia z perspektywy trynitologicznej i chrystologicznej dwie definicje piękna sformułowane przez Akwinatę: pierwsza tzw. subiektywna, w której kluczowe są role obserwatora, percepcji oraz doświadczenia; druga tzw. obiektywna, w której omówione zostały trzy kategorie: integritas (pełnia), proportio (harmonia, współbrzmienie), claritas (blask).

Czytaj więcej...

Andrzej Draguła

Czy piękno zbawi świat? Lekcja z ks. Józefa Tischnera

Andrzej Draguła
Czy piękno zbawi świat? Lekcja z ks. Józefa Tischnera


Punktem wyjścia do rozważań na temat relacji piękna do zbawienia jest według Tischnera pytanie o możliwość zbawienia w mitologii greckiej. Autor stwierdza, że zgodnie z ówczesnym myśleniem religijnym życie człowieka nie podlega zbawieniu, ponieważ fatum jest nieuchronne. Zbawienie zostaje zastąpione przez kategorię katharsis, czyli oczyszczenie, które dokonuje się poprzez litość i trwogę, fascinosum i tremendum wywoływane w czasie oglądania tragedii.

Czytaj więcej...

Tomasz Biłka OP

Piękno Krzyża. Spór o zachodnią możliwość obrazowania

Tomasz Biłka OP
Piękno Krzyża. Spór o zachodnią możliwość obrazowania


Artykuł stanowi próbę teologicznego namysłu nad różnicami estetycznymi między obrazami Kościołów wschodniego i zachodniego. Wychodząc od stwierdzenia, że podstawą dotychczasowej teologii ikony jest chrystologia odgórna, autor dowodzi następnie, że potrzebne jest wprowadzenie chrystologii oddolnej, aby móc mówić właściwie o ikonach Jerzego Nowosielskiego. Wprowadzenie chrystologii oddolnej do teologii ikony pozwala z kolei spojrzeć na zachodnie obrazy sakralne bez ich deprecjonowania, wyjść poza model „biblii pauperum”. Ukazano również treść i znaczenie oddolnej chrystologii ikony dla praktyki duchowej i malarskiej.

Czytaj więcej...

Elżbieta Mikiciuk OPs

Piękno zstępujące do otchłani w wizjach malarskich Jerzego Nowosielskiego i twórców „nowej ikony”

Elżbieta Mikiciuk OPs
Piękno zstępujące do otchłani w wizjach malarskich Jerzego Nowosielskiego i twórców „nowej ikony”
 

Jerzy Nowosielski oraz twórcy „nowej ikony”, tacy jak Greta Leśko (Polska), Danyło Movchan (Ukraina), Sylwia Perczak (Polska), Ivanka Demchuk (Ukraina), Kateryna Kuziv (Ukraina) i Khrystyna Kvyk (Ukraina) twórczo interpretują kanon ikony, który traktują jako „żywy system formalny”. Dla wyrażenia prawd teologicznych poszukują nowych form wyrazu artystycznego poprzez dialog ze sztuką współczesną.

Czytaj więcej...

Piotr Przybysz

Profesor Bohdan Dziemidok – Człowiek życzliwy ludziom

Piotr Przybysz
Profesor Bohdan Dziemidok – Człowiek życzliwy ludziom


W artykule przedstawiam moją historię przyjaźni z prof. Bohdanem Dziemidokiem. Podejmuję próbę zwrócenia uwagi na najbardziej charakterystyczne cechy Profesora: umiejętność docierania do słuchającego go audytorium, życzliwość i wyrozumiałość wobec ludzi, zachowywanie dystansu wobec siebie, różnobarwne poczucie humoru i uprawianie autorskiej sztuki życia. Ponadto zwracam uwagę na dwie książki Profesora: O komizmie i Filozofia i sztuka życia, uzasadniając tak dokonany wybór. Całość dopełniają prace Zakładu Estetyki i Filozofii Kultury, które były poświęcone naszemu nauczycielowi, mistrzowi i przyjacielowi: Aesthetics and Philosophy of Art. Traditions, Intersections, Perspectives (2009) i „Sztuka i Filozofia” nr 55 (2019).

Czytaj więcej...

Anna Chęćka

Dziadek Bohdan (wspomnienie)

Anna Chęćka
Dziadek Bohdan (wspomnienie)

Czytaj więcej...

Andrzej C. Leszczyński

Dziemidok (wspomnienie)

Andrzej C. Leszczyński
Dziemidok (wspomnienie)

Czytaj więcej...

Anna Chęćka

Wykaz publikacji prof. dr. hab. Bohdana Dziemidoka Opracowała Anna Chęćka

Anna Chęćka
Wykaz publikacji prof. dr. hab. Bohdana Dziemidoka Opracowała Anna Chęćka

Czytaj więcej...

Kacper Pyż

Przyjaźń w Etyce Nikomachejskiej Arystotelesa oraz w Czterech Miłościach C. S. Lewisa. Paralela komparatystyczna

Kacper Pyż
Przyjaźń w Etyce Nikomachejskiej Arystotelesa oraz w Czterech Miłościach C. S. Lewisa. Paralela komparatystyczna

Celem artykułu jest próba filozoficznej rekonstrukcji i porównania koncepcji przyjaźni Arystotelesa oraz C. S. Lewisa. Artykuł powstał w oparciu o poglądy obu autorów przedstawione w VIII i IX księdze Etyki Nikomachejskiej Arystotelesa oraz w czwartym rozdziale Czterech Miłości C. S. Lewisa. Na podstawie krytycznej analizy tekstów źródłowych i uzupełniających udało się ustalić cechy wspólne oraz główne różnice obu koncepcji, a także wskazać na możliwości dalszych badań odnośnie koncepcji przyjaźni C. S. Lewisa

Czytaj więcej...

Piotr Frey OP

Piękna opowieść

Piotr Frey OP
Piękna opowieść

Czytaj więcej...