Preliminary Outline of the Chosen Examples of Secondary Literature Exploring Possible Affinities as Regards the Approach to Image-Language Relationship in the Theories of Wittgenstein and Lacan

 

Hanna Lubowicz ID

numer: 2, rok: 2021

https://doi.org/10.5281/zenodo.7430360

 

 pdf

 

 

Preliminary Outline of the Chosen Secondary Literature Exploring Possible Affinities as Regards the Approach to Image-Language Relationship in the Theories of Wittgenstein
and Lacan

Abstract

The essay is a kind of an introductory review of a few exemplary texts belonging to the socalled secondary literature focused on some issues common to Lacan and Wittgenstein,
in particular as far as the image-language relationship is concerned. In its clearly preparatory
character it just sounds the ground and at the same time explores only a few questions which, even if not directly connected with the analyzed relationship, may turn out crucial for the task of formulating the basic characteristics of the analyzed relationship. Additionally, a few remarks were also dedicated to the interpretations of the Freudian theory that are present in the writings of both thinkers. The most important conclusion drawn from all these investigations seems to be the statement that the ‘arena’ where the described relationship is played out appears to be the plane that is ethical throughout.

 

 Key words: language, image, ethics, Wittgenstein, Lacan, Freud


Wstępny zarys wybranej literatury wtornej, badającej pokrewne wątki w ujmowaniu związku obraz-język w teoriach Wittgensteina i Lacana

Abstrakt

Esej dostarcza wstępnego przeglądu kilku przykładowych tekstów należących do tzw. literatury wtórnej, skupiających się na pewnych kwestiach wspólnych dla Lacana oraz Wittgensteina, w szczególności jeśli chodzi o związek obrazu z językiem. Mając czysto przygotowawczy charakter, zaledwie bada grunt, eksplorując zarazem jedynie kilka
zagadnień, które, nawet jeśli nie są wprost powiązane z analizowanym związkiem,
mogą okazać się kluczowe w realizacji zadania polegającego na sformułowaniu podstawowych jego charakterystyk. Dodatkowo, kilka uwag poświęcono interpretacjom teorii Freuda obecnym w pismach obu myślicieli. Najważniejszym wnioskiem wyciągniętym
z wszystkich tych rozważań wydaje się stwierdzenie, iż „areną”, na której rozgrywa się opisywana relacja, wydaje się być płaszczyzna na wskroś etyczna.

 

Słowa kluczowe: język, obraz, etyka, Wittgenstein, Lacan, Freud


 

Bibliografia

 

Allouch J., Freud, Wittgenstein, Lacan. <http://www.jeanallouch.com/pdf/125>.

Assoun P.-L., Vocabulaire de Freud, Ellipses, Paris 2007.

Barthes R., Mythologies, Vintage Books, London 2009.

Bouveresse J., Wittgenstein Reads Freud. The Myth of the Unconscious, Princeton University Press, Princeton–New Jersey 1995.

Fontaneau F., L’ethique du silence. Wittgenstein et Lacan, Editions du Seuil, Paris 1999.

Fonteneau F., Wittgenstein et Lacan: un dialogue, „Filozofski Vestnik” 2006, Vol. 27, No. 2, pp. 45-57.

Grant M., Lacan with Wittgenstein 1: <http://michaelgrant3.blogspot.com/search/label/Ludwig%20Wittgenstein?updated-max=2008-09-26T09:48:00%2B01:00&max-results=20&start=10&by-date=false>.

Grant M., Lacan with Wittgenstein 2: <http://michaelgrant3.blogspot.com/2008/08/lacan-with-wittgenstein-2.html>.

Grant M., On Wittgenstein and Lacan: A Note: <http://michaelgrant3.blogspot.com/2010/09/on-wittgenstein-and-lacan-note.html>.

Guetti J., Read. R. ‘Acting from Rules’, „International Studies in Philosophy”, 1996, 28:2, p. 43–62.

Hoenisch S., Points of Contact and Criticism Between Wittgenstein and Freud: <http://www.criticism.com/philosophy/wittgenstein-freud.php>.

Hoenisch S., The Myth of Psychoanalysis: Wittgenstein contra Freud: <https://www.criticism.com/md/tech.pdf>.

Kierkegaard S., Fear and Trembling, transl. by R. Payne, 1939, New York, Oxford University Press.

Lacan J., Les psychoses. Le seminaire, livre III, Editions du Seuil, Paris 1981.

Lacan J., L’ ethique de la psychanalyse. Le seminaire, livre VII, Editions du Seuil, Paris (1959–1960) .

Lacan J., Le sinthome. Le seminaire, livre XXIII, Editions du Seuil, Paris 1975–1976.

Lacan J., L’envers de la psychanalyse. Le seminaire, livre XVII, Editions du Seuil, Paris 1969–1970.

Lamaire-Charpentier J., Freud, Wittgenstein, Lacan; la sublimation en acte: <http://www.implications-philosophiques.org/freud-wittgenstein-lacan-la-sublimation-en-acte/>.

Lubowicz H., ‘Extimacy’ (Extimite): From Structural Theory of Language to Affective Theory of ‘Ex-Centric’ Subject „Language and Psychoanalysis” 2019, 8(2), pp. 30–60: <https://doi.org/10.7565/landp.v8i2.1603>.

Wittgenstein L., Tractatus Logico-Philosophicus. Routlege and Kegan Paul, London 1922, bilingual edition accessible online: <http://www.kfs.org/jonathan/witt/tlph.html>.

Wittgenstein L., Philosophical Investigations, Basil Blackwell, Oxford 1958.

Wittgenstein L., Lectures and Conversations on Aesthetics, Psychology and Religious Belief, University of California Press, Berkeley–Los Angeles 1967.

Wittgenstein L., Zettel, University of California Press, Berkeley–Los Angeles 1970.

Wittgenstein L., Philosophical Grammar, University of California Press, Berkeley–Los Angeles 1974.

Wittgenstein L., On Certainty. Basil Blackwell, Oxford 1975.

Wittgenstein L., Culture and Value, Blackwell Publishers, Oxford 2000.

Wittgenstein L., The Big Typescript. TS 213, Blackwell Publishing, Oxford 2005.


Artykuły z numeru lato 2021 [nr 2(9)/2021]

Zbyszek Dymarski

Agnieszka Bednarek-Bohdziewicz

Pytając o tożsamość człowieka w perspektywie historii i kultury

Zbyszek Dymarski

Agnieszka Bednarek-Bohdziewicz
Pytając o tożsamość człowieka w perspektywie historii i kultury


Autorzy zwięźle wprowadzają w cykl artykułów Być człowiekiem w różnych epokach i kulturach. Skupiają się głównie na przemianach mentalności zachodniej i, przywołując prace m.in. Norberta Eliasa i Leszka Kołakowskiego, rozważają takie kategorie jak: proces cywilizowania, tożsamość (w tym: wyobrażenia, idee i mity), czy też relacje człowiek-społeczeństwo.

Czytaj więcej...

Wojciech Gajewski

Człowiek na pograniczu: między judaizmem a chrześcijaństwem

Wojciech Gajewski
Człowiek na pograniczu: między judaizmem a chrześcijaństwem


Pogranicze religijne to zjawisko obecne współcześnie, ale nieobce również starożytności. Autor podejmuje wątek związany z problemem tożsamości religijnej pierwszego pokolenia chrześcijan, którzy swój judaizm poszerzyli o przekonanie, że Jezus z Nazaretu był zapowiadanym przez proroków Mesjaszem Izraela.

Czytaj więcej...

Edmund Kizik

Gdańszczan świat realny i wyobrażony w XVII wieku

Edmund Kizik
Gdańszczan świat realny i wyobrażony w XVII wieku


Fenomen Gdańska w strukturze Rzeczpospolitej XVII wieku budzi w dalszym stopniu liczne kontrowersje historyczne. Są one najczęściej wynikiem przenoszenia współczesnych postaw ideowych, politycznych lub narodowych, na dzieje sprzed kilkuset lat.

Czytaj więcej...

Katarzyna Mirgos

Być człowiekiem, być Baskiem. Refleksje wokół języka i kultury

Katarzyna Mirgos
Być człowiekiem, być Baskiem. Refleksje wokół języka i kultury


Celem artykułu jest refleksja nad kulturą baskijską poprzez pryzmat języka. Autorka nawiązuje do teorii językowego obrazu świata, koncepcji słów kluczy czy performatywności w języku.

Czytaj więcej...

Zbigniew Landowski

Arab. Dualis, czyli zagadka tożsamości

Zbigniew Landowski
Arab. Dualis, czyli zagadka tożsamości


Arab. Dualis, czyli zagadka tożsamości to przeglądowy artykuł poświęcony krytycznej prezentacji stanowisk i perspektyw naukowych z ostatniego stulecia, koncentrujących się na określeniu pojęć ‘Arab’, ‘arabskość’ i ‘arabski. Po dziś dzień trwają w literaturze przedmiotu próby ich zdefiniowaniu, mniej lub bardziej obiektywne.

Czytaj więcej...

Marzenna Jakubczak

Indus, Hindus, hinduista? jak mówić o mieszkańcach Indii

Marzenna Jakubczak
Indus, Hindus, hinduista? jak mówić o mieszkańcach Indii
 

Celem tekstu jest objaśnienie podstawowych, stosowanych we współczesnej polszczyźnie określeń odnoszących się do mieszkańców Indii. Niektóre z terminów są niejednoznaczne, inne wręcz nieprawidłowe, a niektóre nie zostały jeszcze odnotowane w popularnych polskich słownikach.

Czytaj więcej...

Tarzycjusz Buliński

Człowieczeństwo u Indian E’ñepá (Amazonia wenezuelska)

Tarzycjusz Buliński
Człowieczeństwo u Indian E’ñepá (Amazonia wenezuelska)


Artykuł przedstawia obraz człowieka i rzeczywistości, w którym żyje, doświadczany przez Indian E’ñepá zamieszkujących Amazonię wenezuelską. Opierając się na etnograficznych badaniach terenowych i literaturze antropologicznej autor opisuje zasady rządzące światem, przedstawia rodzaje zasiedlających go bytów oraz tubylczą koncepcję osoby.

Czytaj więcej...

Jacek Halasz

Michał Woroniecki (1949–2021) – zarys biografii

Jacek Halasz
Michał Woroniecki (1949–2021) – zarys biografii

W sierpniu 2021 roku w Gdańsku zmarł Michał Woroniecki, zasłużony dla środowiska filozoficznego wydawca pism Henryka Elzenberga i wybitny znawca jego twórczości. Zarys biografii dr. Woronieckiego, oparty na materiałach źródłowych (m.in. z jego prywatnego archiwum), ukazuje aspekty drogi życiowej i zawodowej, pracy naukowo-dydaktycznej i aktywności społecznej. Artykuł koncentruje się na sferze zainteresowań naukowych, gdzie pierwszoplanową była praca edytorska i badawcza spuścizny Elzenberga, która w ogromnej części pozostawała w rękopisach. Do artykułu dołączona została bibliografia publikacji dr. Woronieckiego.

Czytaj więcej...

Bibliografia Michała Woronieckiego

opracował Jacek Halasz

Bibliografia Michała Woronieckiego

opracował Jacek Halasz

Czytaj więcej...

Andrzej C. Leszczyński

Michał

Andrzej C. Leszczyński
Michał

Czytaj więcej...

Hanna Lubowicz

Preliminary Outline of the Chosen Examples of Secondary Literature Exploring Possible Affinities as Regards the Approach to Image-Language Relationship in the Theories of Wittgenstein and Lacan

Hanna Lubowicz
Preliminary Outline of the Chosen Examples of Secondary Literature Exploring Possible Affinities as Regards the Approach to Image-Language Relationship in the Theories of Wittgenstein and Lacan

Esej dostarcza wstępnego przeglądu kilku przykładowych tekstów należących do tzw. literatury wtórnej, skupiających się na pewnych kwestiach wspólnych dla Lacana oraz Wittgensteina, w szczególności jeśli chodzi o związek obrazu z językiem. Mając czysto przygotowawczy charakter, zaledwie bada grunt, eksplorując zarazem jedynie kilka zagadnień, które, nawet jeśli nie są wprost powiązane z analizowanym związkiem, mogą okazać się kluczowe w realizacji zadania polegającego na sformułowaniu podstawowych jego charakterystyk. Dodatkowo, kilka uwag poświęcono interpretacjom teorii Freuda obecnym w pismach obu myślicieli. Najważniejszym wnioskiem wyciągniętym z wszystkich tych rozważań wydaje się stwierdzenie, iż „areną”, na której rozgrywa się opisywana relacja, wydaje się być płaszczyzna na wskroś etyczna.

Czytaj więcej...

Aleksander Bobko

Ingarden odczytuje Kanta

[recenzja: Roman Ingarden, Lwowskie wykłady o Krytycyzmie Kanta z roku akademickiego 1935/1936]

Aleksander Bobko
Ingarden odczytuje Kanta

recenzja: Roman Ingarden, Lwowskie wykłady o Krytycyzmie Kanta z roku akademickiego 1935/1936

Czytaj więcej...

Grzegorz Lewicki

Cywilizacja cyfrowa i talenty AI. Niemiecki ekonomista wskazuje drogę rozwojową dla Trójmorza

[recenzja: Gunnar Heinsohn, Walka o najzdolniejszych. Wpływ kompetencji i kształcenia na sukces społeczeństw]

Grzegorz Lewicki
Cywilizacja cyfrowa i talenty AI. Niemiecki ekonomista wskazuje drogę rozwojową dla Trójmorza

recenzja: Gunnar Heinsohn, Walka o najzdolniejszych. Wpływ kompetencji i kształcenia na sukces społeczeństw

Czytaj więcej...

Małgorzata Dubasiewicz

Raj na ziemi i na tamtym świecie

[recenzja: Jean Delumeau, W poszukiwaniu raju]

Małgorzata Dubasiewicz
Raj na ziemi i na tamtym świecie

recenzja: Jean Delumeau, W poszukiwaniu raju

Czytaj więcej...

Zbyszek Dymarski

Maria Urbańska-Bożek

Sprawozdanie z działalności Pomorskiego Towarzystwa Filozoficzno-Teologicznegoza rok 2021

Zbyszek Dymarski

Maria Urbańska-Bożek
Sprawozdanie z działalności Pomorskiego Towarzystwa Filozoficzno-Teologicznego za rok 2021

Czytaj więcej...