Fenomenologiczne badania społeczne inspiracją dla polskiej pedagogiki religii

 

Szymon Dąbrowski ID
Akademia Pomorska w Słupsku, Instytut Pedagogiki

 

numer: 1, rok: 2018

 

 

 

 

Phenomenological social research inspiration for Polish religious education

Abstract

The text is devoted to social phenomenology, or the possibility of using methods of phenomenological analysis in social research, mainly with Edmund Husserl, Alfred Schütz and Józef Tischner. This is a presentation of research, which thanks to phenomenological methodology, on the one hand, they lead to holistic analyzes, and on the other, to inclusive and comparative studies. This perspective is interesting and extremely cognitively important for the religious education, which on Polish soil has not yet been thoroughly researched, and in the context of such dynamic changes, it seems to be necessary and irreversible today.

Key words: Phenomenology, social phenomenology, E. Husserl, A. Schütz, J. Tischner, religious education

---

Fenomenologiczne badania społeczne inspiracją dla polskiej pedagogiki religii

Abstrakt

Tekst poświęcony jest fenomenologii społecznej, czyli możliwości wykorzystania metod analizy fenomenologicznej w badaniach społecznych, głównie w twórczości Edmunda Husserla, Alfreda Schütza i Józefa Tischnera. Jest to prezentacja badań opartych na metodzie fenomenologicznej, które z jednej strony prowadzą do analiz holistycznych, z drugiej do studiów inkluzyjnych i porównawczych. Ta perspektywa jest ciekawa i niezwykle twórcza poznawczo dla polskiej pedagogiki religii (katechezy), która nie doczekała się jeszcze gruntownych analiz w tym paradygmacie badawczym. Wydaje się, że w kontekście tak dynamicznych zmian społeczno-kulturowych, jest to dziś proces konieczny.

Słowa kluczowe: Fenomenologia, fenomenologia społeczna, E. Husserl, A. Schütz, J. Tischner, Edukacja religijna

---

 

Bibliogafia

Dąbrowski Szymon, Pedagogika religii Józefa Tischnera. W poszukiwaniu nowego modelu edukacji religijnej. Wydawnictwo Naukowe Akademii Pomorskiej w Słupsku, Słupsk 2016.

Dąbrowski Szymon, Spór o polską pedagogikę religii – między tradycją a współczesnością, w: Edukacja, wartości, kontrowersje, red. nauk. Szymon Dąbrowski, Małgorzata Obrycka, Wydawnictwo Naukowe Katedra, Gdańsk 2017.

Horowski Jarosław, Wychowanie moralne według pedagogiki neotomistycznej, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2015.

Husserl Edmund, Idea fenomenologii. Pięć wykładów, przeł. Janusz Sidorek, PWN, Warszawa 1990.

Klus-Stańska Dorota, Paradygmaty współczesnej dydaktyki – poszukiwanie kwiatu paproci czy szansa na tożsamość teoretyczno-metodologiczną?, w: Paradygmaty współczesnej dydaktyki, red. nauk Lucyna Hurło, Dorota Klus-Stańska, Maja Łojko, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2009, s. 11-23.

Klus-Stańska Dorota, Paradygmaty współczesnej dydaktyki – poszukiwanie kwiatu paproci czy szansa na tożsamość teoretyczno-metodologiczną?, w: Paradygmaty współczesnej dydaktyki, red. nauk. Lucyna Hurło, Dorota Klus-Stańska, Maja Łojko, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2009, s. 11–23.

Lejzerowicz-Zajączkowska Barbara, Człowiek w świecie sensów. Filozoficzne podstawy fenomenologicznej socjologii Alfreda Schütza, Nowum, Płock 2003.

Łuczak Mikołaj J., Przestrzenie komunikacji społecznej, Wydawnictwo Naukowe Akademii Pomorskiej w Słupsku, Słupsk 2016.

Milerski Bogusław, Pedagogika religii w: Pedagogika. Podręcznik akademicki. Pedagogika, subdyscypliny i dziedziny wiedzy o edukacji, Tom VI, red. nauk. Bogusław Śliwerski, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2016.

Nikitorowicz Jerzy, Ku jakim strategiom w edukacji międzykulturowej w kontekście współczesnych problemów wielokulturowości? w: Pogranicza, Studia Społeczne, Strategie edukacyjne w kontekście społeczeństwa pluralistycznego, red. nauk. Dorota Misiejuk, Jerzy Nikitorowicz, Andrzej Sadowski. Tom XXV, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku. Białystok, s. 25–40.

Nowak Stefan, Metodologia badań społecznych, PWN, Warszawa 2007.

Ossowski Stanisław, O osobliwościach nauk społecznych, PWN, Warszawa 1983.

Patalon Mirosław, Religia, w: Małgorzata Cackowska, Lucyna Kopciewicz, Mirosław Patalon, Piotr Stańczyk, Karolina Starego, Tomasz Szkudlarek, Dyskursywna konstrukcja podmiotu. Przyczynek do rekonstrukcji pedagogiki kultury, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2012, s. 267–284.

Rogowski Cyprian, Pedagogika religii. Podręcznik akademicki, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2011.

Słotwińska Helena, Pedagogika religii w relacjach z dyscyplinami teologicznymi, Wydawnictwo KUL, Lublin 2016.

Sójka Jacek, Pomiędzy filozofią a socjologią. Społeczna ontologia Alfreda Schütza, Fundacja dla Instytut Kultury, Warszawa 1991.

Szkudlarek Tomasz, Wstęp w: Małgorzata Cackowska, Lucyna Kopciewicz, Mirosław Patalon, Piotr Stańczyk, Karolina Starego, Tomasz Szkudlarek, Dyskursywna konstrukcja podmiotu. Przyczynek do rekonstrukcji pedagogiki kultury, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2012, s. 7–25.

Tischner Józef, Filozofia dramatu, Znak, Kraków 1998.

Tischner Józef, Myślenie wobec wartości, Znak, Kraków 2000.

Turner Jonathan H., Struktura teorii socjologicznej, przekł. Grażyna Woroniecka, red. nauk. Aleksander Manterys, Grażyna Woroniecka, PWN, Warszawa 2008.

Wadowski Jan, Dramat pytań egzystencjalnych: ks. Józefa Tischnera filozofia dramatu jako próba odpowiedzi na pytania egzystencjalne, Papieski Fakultet Teologiczny, Wrocław 1999.

Witkowski Lech, Humanistyka stosowana. Wirtuozeria, pasje, inspiracje, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2018.

Ziółkowski Marek, Znaczenie, interakcja, rozumienie. Studium z symbolicznego interakcjonizmu i socjologii fenomenologicznej jako wersja socjologii humanistycznej, PWN, Warszawa 1981.

Znaniecka Marta, Praktyki kontemplatywne w edukacji. Próba scalenia sfragmentowanego podmiotu, poznania i wspólnoty, w: Edukacja, wartości, kontrowersje, red. nauk. Szymon Dąbrowski, Małgorzata Obrycka, Wydawnictwo Naukowe Katedra, Gdańsk 2017, s. 150-158.

---