O wierze sztucznej i zjełczałej

Michał Wróblewski ID
Uniwersytet Gdański, Instytut Filozofii

 

[recenzja: Michał Rogalski, Producenci margaryny? Marian Zdziechowski i polski modernizm katolicki]

 

numer: 2, rok: 2020

https://doi.org/10.5281/zenodo.5519118

 

 pdf

 

About an Artificial and Rancid Faith

review: Michał Rogalski, Producenci margaryny? Marian Zdziechowski i polski modernizm katolicki
Universitas, Kraków 2019, ss. 245

O wierze sztucznej i zjełczałej

recenzja: Michał Rogalski, Producenci margaryny? Marian Zdziechowski i polski modernizm katolicki
Universitas, Kraków 2019, ss. 245

Artykuły z numeru jesień 2020 [nr 2(7)/2020]

Zbyszek Dymarski, Maria Urbańska-Bożek

Stan i rozwój instytucji filozoficznych w Polsce w latach 1897–1939

Zbyszek Dymarski, Maria Urbańska-Bożek
Stan i rozwój instytucji filozoficznych w Polsce w latach 1897–1939


Autorzy badając historię polskiej filozofii twierdzą, że istotne dla jej prężnego rozwoju impulsy pojawiły się na przełomie XIX i XX wieku. Wtedy to grupa filozofów-zapaleńców powołała do istnienia niezależne struktury organizacyjne oraz rozpoczęła wydawanie polskich czasopism filozoficznych. Oddziaływanie tych inicjatyw przyczyniło się do narodzin nowych szkół myślenia filozoficznego oraz stworzenia intelektualnego i materialnego zaplecza odradzającej się Polski, dzięki którym mogły się pojawić i rozwijać wybitne osobowości naukowe. Wśród tych, którzy kładli fundamenty pod rozwój polskiej filozofii wymienić należy Władysława Weryho, Kazimierza Twardowskiego, Henryka Struve, Adama Mahrburga i Jana Łukasiewicza.

Czytaj więcej...

Marek Nowak OP

Mistyka Jana Władysława Dawida – zerwanie czy ciągłość

Marek Nowak OP

Mistyka Jana Władysława Dawida  – zerwanie czy ciągłość?

 

Celem niniejszego artykułu jest ukazanie poglądów Jana Władysława Dawida dotyczących mistyki oraz prześledzenie mechanizmów stojących za przełomem mistycznym, który dokonał się w jego życiu. Wbrew tradycyjnej interpretacji uważam, że śmierć żony myśliciela nie była jedynym powodem, który wywołał wspomnianą przemianę. Do istotnych czynników należy zaliczyć również tendencje tkwiące w warszawskim pozytywizmie oraz wczesnej twórczości Dawida.

Czytaj więcej...

Jan Skoczyński

Marian Zdziechowski – literaturoznawca i filozof

Jan Skoczyński
Marian Zdziechowski – literaturoznawca i filozof


Setna rocznica urodzin Stanisława Moniuszki, którą obchodzono także na Białorusi, stała się okazją przypomnienia innego wielkiego Mińszczanina – Mariana Zdziechowskiego (1861–1938). Tekst jest syntetyczną rekonstrukcją biografii i dorobku naukowego historyka literatury, filozofa i myśliciela religijnego. Głęboką refleksję Zdziechowskiego nad ważnymi zjawiskami w historii, kulturze, religii, życiu ideowym i politycznym tamtych czasów cechowała odpowiedzialność za słowo, wysoki poziom moralny, religijna wrażliwość, która nie zagłusza rozumu i wreszcie zmysł profetyczny pozwalający mu przewidzieć katastrofę, jaką dla Europy i świata była II wojna światowa, poprzedzona bolszewizmem i faszyzmem.

Czytaj więcej...

Maciej Dombrowski

Stanisław Ignacy Witkiewicz –filozof realizmu cielesnego

Maciej Dombrowski
Stanisław Ignacy Witkiewicz –filozof realizmu cielesnego


W artykule omawiam problem obrony realizmu na gruncie monadyzmu biologicznego – systemu filozoficznego, który rozwijał Stanisław Ignacy Witkiewicz. Określam to stanowisko jako realizm cielesny, bo to właśnie cielesność miała być kluczem do rozwiązania jednego z głównych problemów filozoficznych – kontrowersji między realizmem a idealizmem. Omawiam status ciała w filozofii Witkiewicza i jego argumentację na rzecz realizmu ontologicznego.

Czytaj więcej...

Romuald Piekarski

Uwagi o współmierności i mieszaniu się cywilizacji w myśli Feliksa Konecznego

Romuald Piekarski
Uwagi o współmierności i mieszaniu się cywilizacji w myśli Feliksa Konecznego


Autor poszukując genezy teorii cywilizacji Feliksa Konecznego analizuje jego rozproszone uwagi dotyczące zasady współmierności wewnątrz cywilizacji i pomiędzy cywilizacjami. Uwzględnia przy tym również te pisma polskiego myśliciela, które dobitniej i bardziej wyraziście ukazują omawianą problematykę na konkretnych przykładach cywilizacji bizantyjskiej, żydowskiej czy którejkolwiek z pozostałych. Na koniec dochodzi do wniosku, że nie ma przeszkód, aby jego badania nad cywilizacjami krytycznie kontynuować i podejmować na nowo, tak jak tego sobie życzył Feliks Koneczny – pionier polskiej teorii cywilizacji.

Czytaj więcej...

Michał Woroniecki

Henryk Elzenberg (1887–1967) zarys biografii i poglądów

Michał Woroniecki
Henryk Elzenberg (1887–1967) zarys biografii i poglądów
 

Artykuł przedstawia zarys biografii Henryka Elzenberga oraz główne założenia jego poglądów aksjologicznych.
Według filozofa należy rozróżnić wartość w sensie perfekcyjnym i wartość w sensie utylitarnym; tylko ta pierwsza ma znaczenie aksjologiczne. Wartość perfekcyjna, przejawia się w dwóch aspektach – etycznym i estetycznym; wartościowy znaczy taki, jaki powinien być. System, który próbował zbudować, dzielił się na aksjologię merytoryczną i aksjologię formalną; nie osiągnął on jednak postaci zadowalającej samego autora.

Czytaj więcej...

Jerzy Prokopiuk

Słabość i moc myślenia

Jerzy Prokopiuk
Słabość i moc myślenia


Tekst jest redakcyjnym opracowaniem maszynopisu Jerzego Prokopiuka na temat Filozofii wolności Rudolfa Steinera. Prokopiuk omawia w nim pierwszą część najważniejszego dzieła Steinera zatytułowaną „Wiedza o wolności”. Steiner łączy w niej zagadnienie istnienia ludzkiej wolności z epistemologicznym zagadnieniem granic ludzkiego poznania. Autor Filozofii wolności w polemice z agnostyczną filozofią Immanuela Kanta, nawiązując do dokonań niemieckiego idealizmu filozoficznego (Johann Gottlieb Fichte, Georg Wilhelm Hegel, Artur Schopenhauer), wypracowuje własne stanowisko teoriopoznawcze.

Czytaj więcej...

Henryk Elzenberg

Love

Henryk Elzenberg
Love


Tekst pochodzi z archiwów wchodzących w skład spuścizny Henryka Elzenberga. Jest on rezultatem usiłowań filozofa zmierzających do pewnego usystematyzowania pojęcia i zjawiska miłości. Według samego Autora, ów zarys takiej klasyfikacji należy odbierać jako zbiór luźnych zapisków o zróżnicowanym charakterze, nie stanowiących całości. Definiując istotę miłości, filozof wyodrębnia dwie główne grupy teorii miłości w zależności od tego, czy kochaną rzecz uważa się za absolutną czy względną.

Czytaj więcej...

Natalia Marcinowska

Inny Eseje o spotkaniu – czy Tischner wciąż ten sam?

[recenzja: Józef Tischner, Inny. Eseje o spotkaniu]

Natalia Marcinowska
Inny Eseje o spotkaniu – czy Tischner wciąż ten sam?

recenzja: Józef Tischner, Inny. Eseje o spotkaniu

Czytaj więcej...

Joanna Janicka

Po co recenzji tytuł?

[recenzja: Ewa Bieńkowska, Po co filozofowi religia. Stanisław Brzozowski, Leszek Kołakowski]

Joanna Janicka
Po co recenzji tytuł?

recenzja: Ewa Bieńkowska, Po co filozofowi religia. Stanisław Brzozowski, Leszek Kołakowski

Czytaj więcej...

Michał Wróblewski

O wierze sztucznej i zjełczałej

[recenzja: Michał Rogalski, Producenci margaryny? Marian Zdziechowski i polski modernizm katolicki]

Michał Wróblewski
O wierze sztucznej i zjełczałej

recenzja: Michał Rogalski, Producenci margaryny? Marian Zdziechowski i polski modernizm katolicki

Czytaj więcej...

Szymon Dąbrowski

Spór do dziś aktualny

[recenzja: Marek Jawor, W stronę egzystencjalnego oblicza filozofii. Spór Józefa Tischnera z tomizmem]

Szymon Dąbrowski
Spór do dziś aktualny

recenzja: Marek Jawor, W stronę egzystencjalnego oblicza filozofii. Spór Józefa Tischnera z tomizmem

Czytaj więcej...

Zbyszek Dymarski, Maria Urbańska-Bożek

Sprawozdanie z działalności Pomorskiego Towarzystwa Filozoficzno-Teologicznegoza rok 2020

Zbyszek Dymarski, Maria Urbańska-Bożek
Sprawozdanie z działalności Pomorskiego Towarzystwa Filozoficzno-Teologicznego za rok 2020

Czytaj więcej...