Karol Toeplitz – „pobratymiec z konfraterii miłośników obłędu i maniactwa”

Maria Urbańska-Bożek ID

Uniwersytet SWPS wz w Sopocie

numer: 1, rok: 2017

https://doi.org/

 

 

Karol Toeplitz – „The Kinsman from the Confraternity of Lovers of Lunacy Maniacallity”

Abstract

Professor Karol Toeplitz (a full professor) was born in Sopot, a Baltic seaside resort-town, on the 20th of March in 1936, studied philosophy and graduated from the University of Warsaw in 1957. His dissertation, entitled Faith and Moral Choice in S. Kierkegaard, was written under the supervision of the well-known Polish philosopher, professor Leszek Kolakowski, and defended at the University of Warsaw in 1967. Later this dissertation became the basis for the development and publication of the first Polish monograph on the philosophical and theological thought of S. Kierkegaard, supplemented by the translations of some passages chosen from the original writings. This precursory text contributed to the increased arousal of interest in the Danish thinker.
Continuing the course of his academic career and achieving more degrees, Professor Karol Toeplitz was, inter alia, a lecturer at the Christian Theological Academy in Warsaw, The Stanislaw Moniuszko Academy of Music in Gdansk, and the Pomeranian Academy in Slupsk. He also gave guest lectures in several European countries, including Denmark. He supervised the processes of preparing and finishing five PhD theses and was a reviewer of two honoris causa doctorates: the one that resulted in granting this honorary title to his former supervisor, Leszek Kolakowski, at the University of Gdansk, and with the other PhD h.c. degree H.Em. the Patriarch of Constantinople Bartholomew was awarded at the Christian Theological Academy in Warsaw.
Professor Karol Toeplitz wrote the total of 13 books, accumulated to his credit. They make up the totality of texts of different forms: some of them are the translations of some crucial works of authorship, written by Kierkegaard. The translated texts include - the second volume of Either/Or (Enten-Eller), Concluding the Unscientific Postscript to “Philosophical Crumbs” (Afsluttende uvidenskabelig Efterskrift til de Philosophiske Smuler), Philosophical Crumbs (Philosophiske Smuler), a set of articles published in the magazine “Moment” (Oieblikket), and a wide range of other pieces of Kierkegaard's writings entitled The smaller, the node of which contains the essay “De omnibus dubitandum est”, where he took the pseudonym Johannes Climacus and “About the Difference Between a Genius and an Apostle” (Om Forskjellen Mellem et Genie og en Apostel).
Professor Karol Toeplitz also published 130 scientific articles in Poland, Germany, Austria and Switzerland. He is the author of about 250 articles of popular science, journalistic literary texts (worked on over 10 years in Cracow, overlooking the literary weekly “Literary Life”). For two decades he was a member of the Committee of Philosophical Sciences of the Polish Academy of Sciences. He belongs to the advisory editorial council of the English-language scientific journal “Dialogue and Universalism”. He was with offered with many prizes and honors for his scientific and translator’s work. In 1988 he received the Individual Award of the Minister of Culture and Art. The translations of the Philosophical Crumbs and the Moment were awarded in 1988.

 

Key words: Karol Toeplitz, Kierkegaard, Polish translations of works of Kierkegaard, philosophy, theology

---

Karol Toeplitz – „pobratymiec z konfraterii miłośników obłędu i maniactwa”

Abstrakt

 Profesor Karol Toeplitz urodził się 20 marca 1936 roku w Sopocie. Ukończył filozofię na Uniwersytecie Warszawskim w 1957 roku. Rozprawę doktorską, Wiara i wybór moralny u S. Kierkegaarda napisaną pod kierunkiem prof. Leszka Kołakowskiego, Toeplitz broni w 1967 roku. Rozprawa ta stała się później podstawą do opracowania i wydania pierwszej polskiej monografii myśli filozoficzno-teologicznej S. Kierkegaarda, uzupełnionej o przekłady wybranych fragmentów z pism oryginalnych. Ten prekursorski tekst przyczynił się do wzrostu zainteresowania myślą duńskiego filozofa.
Kontynuując karierę naukową i zdobywając kolejne stopnie naukowe, prof. Karol Toeplitz był m.in. wykładowcą Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie, Akademii Muzycznej im. Stanisława Moniuszki w Gdańsku i Akademii Pomorskiej w Słupsku. Wygłaszał także gościnne wykłady w kilku krajach Europy, m.in. w Danii. Kierował procesem przygotowania i ukończenia pięciu prac doktorskich oraz był recenzentem dwóch doktoratów honoris causa: pierwszy zaowocował przyznaniem tego tytułu na Uniwersytecie Gdańskim jego dotychczasowemu promotorowi, Leszkowi Kołakowskiemu, drugi honorowym doktoratem przyznanym J. E. Patriarsze Konstantynopola Bartłomiejowi, w Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie.
Profesor Karol Toeplitz napisał łącznie 13 książek. Tworzą one całość tekstów o różnych formach: niektóre z nich są tłumaczeniami kluczowych dzieł autorstwa Kierkegaarda. Przetłumaczone teksty to m.in.: drugi tom Albo/albo (Enten-Eller), Nienaukowe zamykające posts criptum do „Okruchów filozoficznych” (Afsluttende uvidenskabelig Efterskrift til de Philosophiske Smuler), Okruchy filozoficzne (Philosophiske Smuler), zbiór artykułów opublikowanych w czasopiśmie „Chwila” (“Oieblikket”) oraz szeroka gama innych fragmentów pism Kierkegaarda pt. Pisma mniejsze, w którym to wyborze znajduje się esej Johannes Climacus albo „De omnibus dubitandum est”, oraz O różnicy między geniuszem a apostołem (Om Forskjellen Mellem et Genie og en Apostel).
Profesor Karol Toeplitz opublikował również 130 artykułów naukowych w Polsce, Niemczech, Austrii i Szwajcarii. Jest autorem około 250 artykułów popularnonaukowych, tekstów literackich i publicystycznych. Przez dwie dekady był członkiem Komitetu Nauk Filozoficznych PAN. Należał do doradczej rady redakcyjnej anglojęzycznego czasopisma naukowego „Dialogue and Universalism”. Otrzymał wiele nagród i wyróżnień za pracę naukową i tłumacza. W 1988 otrzymał Nagrodę Indywidualną Ministra Kultury i Sztuki. Przekłady Okruchów filozoficznych. Chwili zostały nagrodzone w 1988 roku.

 

Słowa kluczowe: Karol Toeplitz, Kierkegaard, polskie przekłady dzieł Kierkagaarda, filozofia, teologia

---

 Bibliografia

Szmuda J. (red.), Wizerunki filozofów i humanistów polskich. Wiek XX, Wydawnictwo Edukacyjne, Kraków 2000.

Szwed A., Kierkegaard w Polsce, w: Aktualność Kierkegaarda. W 150 rocznicę śmierci myśliciela z Kopenhagi, red. nauk. A. Szwed, Kęty 2006.

Toeplitz K., Dialektyka jakościowa Sorena  Kierkegaarda, „Studia Filozoficzne”, nr 2 (171), 1980, s. 6–81.

Toeplitz K., O możliwości i niemożliwości istnienia „chrześcijańskiego egzystencjalizmu”, „Studia Filozoficzne”, nr 7 (212), 1983, s. 3–26.

Toeplitz K., …Sola scriptura, „Rocznik Filozoficzny Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej”, 1990, R. XXXII, z. 1, s. 235–246.

Toeplitz K., Wiara i wybór moralny u Sorena Kierkegaarda, Warszawa 1967 (niepublikowana praca doktorska).

---