numer 5 - artykuł 9

Kulturalny barbarzyńca jako czuły artysta życia

Maria Urbańska-Bożek ID
[recenzja: Sabina Kruszyńska, Kulturalny Barbarzyńca. Fenomenologia radykalna
Michela Henry’ego jako filozofia sztuki życia]

numer: 2, rok: 2019

https://doi.org/10.5281/zenodo.5528618

A Cultural Barbarian as a Gentle Artist of Life

review: Sabina Kruszyńska, Kulturalny Barbarzyńca. Fenomenologia radykalna
Michela Henry’ego jako filozofia sztuki życia, UNIVERSITAS, Kraków 2018, ss. 249

Kulturalny barbarzyńca jako czuły artysta życia

recenzja: Sabina Kruszyńska, Kulturalny Barbarzyńca. Fenomenologia radykalna
Michela Henry’ego jako filozofia sztuki życia, UNIVERSITAS, Kraków 2018, ss. 249

Artykuły z numeru jesień 2019 [nr 2(5)/2019]

Krystyna Bembennek, Zbyszek Dymarski

Sekularyzm i postsekularyzm w czynie i myśli. Przypadek Francji

Krystyna Bembennek, Zbyszek Dymarski
Sekularyzm i postsekularyzm w czynie i myśli. Przypadek Francji

Autorzy artykułu starają się rozpoznać i opisać procesy, które doprowadziły do silnego zlaicyzowania społeczeństwa francuskiego. Zwracają oni uwagę, że rozwijały się one, prowadzone nie siłą „naturalnych” praw rozwoju społecznego, ale były wynikiem przemyślanej polityki rządzących. Przełomowym wydarzeniem dla tego procesu była rewolucja 1789 roku. Ugrupowania które wówczas przejęły władzę oraz ich następcy, modyfikowały prawa, reformowały systemy edukacji, odbierały majątki i budynki kościelne duchowieństwu. Oczywiście oświeceniowe idee wolności, równości i braterstwa dla wszystkich, były bardzo atrakcyjnym programem przemian, ale bez wspomnianych środków nacisku, a niejednokrotnie przymusu, kształt i zasięg laicyzacji we Francji byłby zdecydowanie inny.

Czytaj więcej...

Karol Tarnowski

Francuska filozofia religii

Karol Tarnowski
Francuska filozofia religii

Zarysowanie syntezy francuskiej filozofii inspirującej się religią jest trudne, gdyż filozofia ta jest bogata i zróżnicowana. Z pewnością znakiem rozpoznawczym tej filozofii jest skoncentrowanie się na koncepcji podmiotu: cała filozofia francuska wywodzi się z Kartezjusza, choć nurt kartezjański w tej filozofii jest jej specyficzną odnogą. Mapa tej filozofii została podzielona na trzy dziedzictwa: Maine de Birana – francuska filozofia refleksji – dziedzictwo Pascala i personalizm, wreszcie – specyficznie kartezjańskie w szerokim sensie – dziedzictwo fenomenologii oraz hermeneutyki Ricoeura. Nurty te są odmienne, ale spokrewnione „duchem” filozofii francuskiej, która jest przede wszystkim filozofią podmiotu przeżywającego i myślącego i jego relacji do Boga. Jest to też filozofia, która jest wystawiona najostrzej na próby postmodernistycznej dekonstrukcji, np. w wydaniu Jacques’a Derridy czy Jean-Luc Nancy’ego. Jej trwałość i młodość sprawdzają się jednak w kolejnych tomach Jean-Luc Mariona, we wciąż mało zbadanym dorobku Michela Henry’ego, wreszcie w budzących podziw hermeneutycznych studiach Ricoeura.

Czytaj więcej...

Urszula Zbrzeźniak

Foucault i tradycja patrystyczna

Urszula Zbrzeźniak
Foucault i tradycja patrystyczna

Artykuł poświęcony jest zagadnieniu historii wczesnego chrześcijaństwa w dziele Michela Foucault. Jego celem jest ukazanie centralnego miejsca, jakie zajmują pisma Foucaulta dotyczące tradycji patrystycznej w jego projekcie genealogii współczesności. W jego ujęciu chrześcijaństwo w zasadniczy sposób zmieniło i typ relacji, jaką jednostka ustanawia ze sobą, i relację wobec prawdy. Ostatecznie, chrześcijaństwo, a dokładniej chrześcijański monastycyzm, ukazuje się jako warunek możliwości władzy znanej jako władza dyscyplinarna.

Czytaj więcej...

Maria Urbańska-Bożek

Ewolucja poglądów Henriego Bergsona na temat natury Boga i jej społeczny wymiar

Maria Urbańska-Bożek
Ewolucja poglądów Henriego Bergsona na temat natury Boga i jej społeczny wymiar

Celem artykułu jest zaprezentowanie kierunku ewolucji poglądów Bergsona w kwestii natury Boga. Transformacja światopoglądowa francuskiego filozofa dokonała radykalnego zwrotu od Boga rozumianego jako akt twórczy i energię do Boga osobowego, którego istotą jest miłość. Wskażemy również potencjał myśli Bergsona, który najwyraźniej zaznacza się w etyce i oraz roli jednostki w rozwoju społeczeństw otwartych. Istotny udział w kształtowaniu się tego rodzaju społeczeństw ma święty/mistyk. Dla Bergsona święty jest zapowiedzią nowego człowieka, posługującą się nowym sposobem myślenia. To człowiek dialogu, ktoś duchowo silny, wolny, a także otwarty na wyzwania i innych ludzi. Francuski filozof pragnie przezwyciężyć dotychczasowe myślenie o Innym jako obcym i zbudować fundamenty wspierające dialog społeczny i religijny.

Czytaj więcej...

Łukasz Dominiak

Socjologia jako etyka. Rozwoj społeczny wspierany nauką według Luciena Levy-Bruhla i Émila Durkheima

Łukasz Dominiak
Socjologia jako etyka. Rozwoj społeczny wspierany nauką według Luciena Levy-Bruhla i Émila Durkheima

Tekst zwraca uwagę na jednego z mniej popularnych filozofów francuskich – Luciena Lévy-Bruhla. Rozwija on swój wyjątkowy projekt nauk społecznych jako etyki praktycznej, zaprezentowany w “La Morale et la sciences des moeurs” w 1903 roku. W tej książce argumentuje, że społecznik pełni rolę świeckich strażników i przedstawicieli zmian moralnych. Ten scjentyzm i ideologia pozytywistyczna zostały wykorzystane do wzmocnienia nowo powstałej socjologii Durkheima i były ściśle związane z polityką edukacyjną III Republiki Francuskiej.

Czytaj więcej...

Zbyszek Dymarski, Michał Kaczmarczyk, Krzysztof Mech, ks. Krzysztof Niedałtowski

Debata – czy można myśleć religijnie w XXI wieku?

Zbyszek Dymarski, Michał Kaczmarczyk, Krzysztof Mech, ks. Krzysztof Niedałtowski
Debata – czy można myśleć religijnie w XXI wieku?

Czytaj więcej...

Michał Wróblewski

Cztery fazy poglądów Jerzego Prokopiuka

Michał Wróblewski
Cztery fazy poglądów Jerzego Prokopiuka

Jerzy Prokopiuk jest polskim tłumaczem, szczególnie zainteresowanym ezoteryką. Swój światopogląd określa dwoma pojęciami: teoantropocentryzm i duchowy holizm. Główną inspiracją jest dla niego antropozofia Rudolfa Steinera, a także psychologia głębi stworzona przez Carla Gustava Junga. Prokopiuk uważa Steinera i Junga za neognostyków lub gnostyków transformacji. Gnoza transformacji jest bardziej optymistyczna niż pesymistyczna stara gnoza zaczerpnięta z czasów starożytnych. Gnoza transformacyjna, próbująca przekształcić pojedynczych ludzi, a także całe życie społeczne, jest zalążkiem Ruchu New Age. Prokopiuk staje się popularyzatorem New Age w Polsce, publikując ponad pięćset esejów i dwadzieścia dwie książki o ezoteryce, ale jego późniejsze prace są znacznie bardziej pesymistyczne. Stąd światopogląd Prokopiuka ma cztery fazy. Pierwszą faze zauważa się, kiedy jest młodym pesymistą, rozczarowanym religią katolicką, ale nie zainteresowanym materialistycznym światopoglądem. Druga faza uwidacznia się, kiedy Prokopiuk poznaje antropozofię i mysl Roberta Waltera – polskiego antropozofa. Trzecia faza pojawia się, kiedy Prokopiuk buduje swój oryginalny światopogląd, czerpiąc inspiracje z różnych tradycji ezoterycznych i skupia się na New Age. I faza czwarta, kiedy wraca do swoich młodzieńczych wątpliwości.

Czytaj więcej...

Bibliografia Jerzego Prokopiuka

opracował Michał Wróblewski

Bibliografia Jerzego Prokopiuka

opracował Michał Wróblewski

Czytaj więcej...

Maria Urbańska-Bożek

Kulturalny barbarzyńca jako czuły artysta życia

[recenzja: Sabina Kruszyńska, Kulturalny Barbarzyńca. Fenomenologia radykalna Michela Henry’ego jako filozofia sztuki życia]

Maria Urbańska-Bożek
Kulturalny barbarzyńca jako czuły artysta życia,

recenzja: Sabina Kruszyńska, Kulturalny Barbarzyńca. Fenomenologia radykalna Michela Henry’ego jako filozofia sztuki życia.

Czytaj więcej...