Transformacyjna rola edukacji w kreowaniu społecznych norm i wartości

Małgorzata Obrycka ID

Uniwersytet Gdański, Wydział Nauk Społecznych, Instytut Pedagogiki, Zakład Historii Nauki, Oświaty i Wychowania

Szymon Dąbrowski ID

Uniwersytet Pomorski, Instytut Pedagogiki i Psychologii, Pracowania Badań nad Kulturą i Religią

 

numer: 1, rok: 2024

https://doi.org/10.26881/kg.2024.1.01

 

pdf

 

The Transformative Role of Education in Shaping Social Norms and Values

Abstract

The following text serves as an introduction and an invitation to read the latest issue of the journal “Karto-Teka Gdańska”, titled “Education in the Face of (Un)Obvious Challenges of Modernity”. This issue primarily focuses on the role of education in shaping social norms and values amidst contemporary socio-cultural transformations. The editors emphasize that education is a crucial tool in promoting values such as respect, dignity, identity, and access to knowledge and culture. The articles in this issue address various topics, including the impact of the war in Ukraine on perspectives regarding social discourses and norms. The analysis also covers cultural and ecological crises and their multifaceted implications for education. Special attention is given to philosophical, ethical, and religious education as foundations for understanding and practicing the idea of equality. The authors highlight the importance of an interdisciplinary approach in educational, cultural, natural, and religious studies. This issue also includes discussions on the impact of the Anthropocene on education and the role of pedagogy and religious education in shaping pro-ecological attitudes. The central question addressed is: How can education counteract phenomena such as alienation, prejudice, and stereotypical thinking? The overall aim of this issue is to showcase the diversity of value systems and their influence on the process of shaping educational ideas and thoughts.

 Key words: Education, Challenges of Modernity, Scientific Discourses, Anthropocene, War and Peace, Religion and Ecology


Transformacyjna rola edukacji w kreowaniu społecznych norm i wartości

Abstrakt

Tekst jest wprowadzeniem i zaproszeniem do lektury najnowszego numeru czasopisma „Karto-Teka Gdańska” zatytułowanego „Edukacja wobec (nie)oczywistych wyzwań współczesności”. Numer ten koncentruje się przede wszystkim na roli edukacji w kształtowaniu społecznych norm i wartości w obliczu współczesnych transformacji społeczno-obyczajowych. Redaktorzy podkreślają, że edukacja jest kluczowym narzędziem w promowaniu takich wartości jak szacunek, godność, tożsamość oraz dostęp do wiedzy i kultury. W artykułach zawartych w numerze poruszane są zagadnienia dotyczące wpływu wojny w Ukrainie na spojrzenie na społeczne dyskursy i normy. Analiza obejmuje również kryzysy kulturowe i ekologiczne oraz ich wieloaspektowe implikacje dla edukacji. Szczególną uwagę poświęcono edukacji filozoficznej, etycznej i religijnej jako fundamentom dla zrozumienia i praktykowania idei równości. Autorzy podkreślają znaczenie interdyscyplinarnego podejścia w badaniach edukacyjnych, kulturowych, przyrodniczych i religijnych. Numer zawiera także dyskusje na temat wpływu antropocenu na edukację oraz roli pedagogiki i edukacji religijnej w kształtowaniu postaw proekologicznych. Główny problemem opisywanego numeru jest pytanie: jak edukacja może przeciwdziałać zjawiskom takim jak alienacja, uprzedzenia i stereotypowe myślenie. Całość numeru ma na celu ukazanie różnorodności systemów wartości oraz ich wpływu na proces kształtowania idei i myśli edukacyjnej.

Słowa kluczowe: edukacja, wyzwania współczesności, dyskursy naukowego, antropocen, wojna i pokój, religia i ekologia.


Bibliografia

  • Berger J., Sposoby widzenia, Wydawnictwo Aletheia, Warszawa 2023.
  • Dąbrowski S., Manifest edukacyjny Slow Food Movement – między równością a różnorodnością, [w:] Edukacja równościowa. Tworzenia przestrzeni i warunków dla innego, red. M. Obrycka, G. Piekarski, M. Sałapata, Impuls, Kraków 2020, s.388-390.
  • Drozdowicz J., Migrujące podmioty. Relacje, konteksty i przyszłość problemu zróżnicowania kulturowego w edukacji, „Kwartalnik Pedagogiczny” 2020, nr 2(256), s. 28-38.
  • Han B. Ch., Społeczeństwo zmęczenia i inne eseje, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2022.
  • Harari Y. N., 21 lekcji na XXI wiek, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2018.
  • Kwieciński Z., Grzęzawisko. Eseje z pedagogiki społecznej i krytycznej socjologii edukacji, Stary Toruń 2019.
  • Obrycka M., Po co pedagogice posthumanizm?, „Refleksje” 2024, nr 2, s. 14–21.

Artykuły z numeru wiosna 2024 [nr 1(14)/2024]

Małgorzata Obrycka

Szymon Dąbrowski
Transformacyjna rola edukacji w kreowaniu społecznych norm i wartości

Małgorzata Obrycka

Szymon Dąbrowski
Transformacyjna rola edukacji w kreowaniu społecznych norm i wartości


Tekst jest wprowadzeniem i zaproszeniem do lektury najnowszego numeru czasopisma „Karto-Teka Gdańska” zatytułowanego „Edukacja wobec (nie)oczywistych wyzwań współczesności”. Numer ten koncentruje się przede wszystkim na roli edukacji w kształtowaniu społecznych norm i wartości w obliczu współczesnych transformacji społeczno-obyczajowych.

 

Czytaj więcej...

Lech Witkowski

Perspektywa Czytania Floriana Znanieckiego Jako Klasyka (Z Paulem Tillichem W Tle)

Lech Witkowski
Perspektywa Czytania Floriana Znanieckiego Jako Klasyka (Z Paulem Tillichem W Tle)

Autor rozpoczyna od wyjaśnienia terminu „przełom dwoistości” jako wspólnej strategii, odkrytej u obu postaci wymienionych w tytule. Następnie omawia paradoks pozycji klasyków w naukach humanistycznych, z argumentacją za radykalną różnicą między instytucjonalizacją dyskursu a jego szerszą wartością intelektualną i przydatnością aplikacyjną.

 

Czytaj więcej...

Monika Humeniuk

Prometeusz czy kozioł ofiarny? Człowiek w dyskursie antropocenu a koncepcja mimesis i schematu prześladowczego Rene Girarda – próba refleksji pedagogicznej

Monika Humeniuk
Prometeusz czy kozioł ofiarny? Człowiek w dyskursie antropocenu a koncepcja mimesis i schematu prześladowczego Rene Girarda – próba refleksji pedagogicznej

Prometeusz czy kozioł ofiarny? Człowiek w dyskursie antropocenu a koncepcja mimesis i schematu prześladowczego Rene Girarda – próba refleksji pedagogicznej Dyskurs antropocenu wyraża interesujące napięcie w sposobie ujmowania ludzkiego sprawstwa i winy. Z jednej strony, antropos to gatunek wyjątkowy: samotnie (wszak z pominięciem podmiotów nie-ludzkich) dokonujący podboju historycznego, geograficznego i geologicznego.

 

Czytaj więcej...

Małgorzata Obrycka

Wychowanie do humanitaryzmu międzygatunkowego w czasie wojny. Czego możemy nauczyć się dziś o edukacji, nauce i równości od Rudolfa Weigla?

Małgorzata Obrycka
Wychowanie do humanitaryzmu międzygatunkowego w czasie wojny. Czego możemy nauczyć się dziś o edukacji, nauce i równości od Rudolfa Weigla?

W niniejszym artykule przedstawiono historię życia i działalności naukowej profesora Rudolfa Weigla, twórcy pierwszej na świecie szczepionki przeciwko tyfusowi plamistemu.

 

Czytaj więcej...

Szymon Dąbrowski

Antropocen w perspektywie badań pedagogiczno-religijnych

Szymon Dąbrowski
Antropocen w perspektywie badań pedagogiczno-religijnych

Tekst stanowi krytyczną analizę kategorii antropocenu w kontekście badań humanistycznych i społecznych, ze szczególnym uwzględnieniem aspektów pedagogiczno-religijnych. Na wstępie przedstawiono krótką historię powstania oraz pierwotne znaczenie omawianego pojęcia. Następnie uwaga skupiła się na dominujących elementach rozumienia tej problematyki w naukach humanistycznych i społecznych, co pozwoliło wyłonić potencjalny kontekst interpretacyjny w ramach badań pedagogicznych i pedagogiczno-religijnych.

 

Czytaj więcej...

Wanda Kamińska

Filozofia jako przedmiot scalający wiedzę szkolną

Wanda Kamińska
Filozofia jako przedmiot scalający wiedzę szkolną


Autorka artykułu formułuje i broni tezy, że współczesne modelowanie nauczania filozofii można analizować w paradygmacie integracji wiedzy uczniów. W pierwszej części artykułu opisuje złożoność problemu modelowania wiedzy filozoficznej ucznia, wynikającą z trwałej tradycji, która dzieli naukę i filozofię. Zdaniem Kamińskiej, tradycja ta kształtuje opinie wśród akademików i praktyków, determinując miejsce filozofii w relacji do innych przedmiotów szkolnych.

 

Czytaj więcej...

Marek Fota

Wanda Kamińska (1964-2022). Wspomnienia

Marek Fota
Wanda Kamińska (1964-2022). Wspomnienia


Czytaj więcej...

Szymon Dąbrowski

Wanda Kamińska (1964–2022). Praca akademicka

Szymon Dąbrowski
Wanda Kamińska (1964–2022). Praca akademicka


Czytaj więcej...

Jan Waszak

Przedchrześcijańska mentalność krzyżowców na przykładzie starofrancuskiej Pieśni o Rolandzie

Jan Waszak
Przedchrześcijańska mentalność krzyżowców na przykładzie starofrancuskiej Pieśni o Rolandzie


Pieśń o Rolandzie, datowana na przełom XI i XII stulecia, jest epickim utworem opisującym wydarzenia z okresu panowania Karola Wielkiego. Motywem przewodnim dzieła jest walka chrześcijańskich rycerzy z muzułmańskimi Saracenami. Głównym celem artykułu jest próba ukazania konotacji między XI-wiecznymi tendencjami myślowymi a europejskimi tradycjami pierwotnymi w aspekcie idei krucjatowej.

 

Czytaj więcej...

Marian Pułtuski

Pytania o rolę filozofii w edukacji religijnej

Marian Pułtuski
Pytania o rolę filozofii w edukacji religijnej

Celem artykułu jest refleksja na temat obecności edukacji filozoficznej w kontekście edukacji religijnej. Podstawowym punktem odniesienia analiz są rozważania Szymona Dąbrowskiego zawarte w książce Myślenie filozoficzne w edukacji religijnej. Spór Józefa Tischnera z polskim tomizmem w perspektywie pedagogicznoreligijnej.

 

Czytaj więcej...

Hanna Lubowicz

Kędy słowa kruszeją w ustach: pośród rozdroży dyskursu, u zbiegu źródeł sensu

Hanna Lubowicz
Kędy słowa kruszeją w ustach: pośród rozdroży dyskursu, u zbiegu źródeł sensu

Czytaj więcej...

Anna Majer

Sprawozdanie z Międzyuczelnianego Sympozjum Naukowo-Studenckiego, pt. Przełamać stereotyp płci i wszelkie bariery. Sylwetki wybitnych kobiet w „męskim” świecie

Anna Majer
Sprawozdanie z Międzyuczelnianego Sympozjum Naukowo-Studenckiego, pt. Przełamać stereotyp płci i wszelkie bariery. Sylwetki wybitnych kobiet w „męskim” świecie

Czytaj więcej...

Małgorzata Obrycka

Sprawozdanie z „Seminarium z Pedagogiki Ekologicznej” Uniwersytet Jagielloński 2023

Małgorzata Obrycka
Sprawozdanie z „Seminarium z Pedagogiki Ekologicznej” Uniwersytet Jagielloński 2023

 

Czytaj więcej...