Pytania o rolę filozofii w edukacji religijnej

Marian Pułtuski ID
Akademia Ateneum w Gdańsku

 

numer: 1, rok: 2024
https://doi.org/10.26881/kg.2024.1.08

 

 

 

Questions about the Role of Philosophy in Religious Education?

Abstract

The objective of the article is the reflection on the topic of the presence of philosophi¬cal education in the context of religious edu¬cation. The basic point of reference of the analises are Szymon Dąbrowski’s conside¬rations included in the book “The Philo¬sophical Thinking in Religious Education. The Dispute of Józef Tischner with Polish Thomism in the Pedagogical and Religious Perspective”. The historical dispute of Józef Tischner with the representatives of Polish Thomism allows to put forward current qu¬estions about the role and place of the reli-gious education in the context of the whole educational system, as well as the meaning of the philosophy in the area of religious thinking. The answers point to a non-trans¬ferable role of philosophy within Christian theology and the necessity of leaving one philosophical system (Thomism) as a tool of justifying and reinterpreting Christian doctrine. In the analises the aspect of the deficit of a proper (vast) philosophical for¬mation in Polish religious educators (te¬achers, priests, shepherds) has been highli¬ghted. It seems that this lack has a crucial impact on forming fundamentalist attitudes which are also responsible for shaping in¬tellectually shallow interpretations of Chri¬stian tradition which are not infrequently in opposition to the achievements of human and natural sciences.

Key words: pedagogy of religion, religio¬us education, philosophy of education, criti¬cal thinking.

---

Pytania o rolę filozofii w edukacji religijnej?

Abstrakt

Celem artykułu jest refleksja na temat obecności edukacji filozoficznej w kontekście edukacji religijnej. Podstawowym punktem odniesienia analiz są rozważania Szymona Dąbrowskiego zawarte w książce Myślenie filozoficzne w edukacji religijnej. Spór Józefa Tischnera z polskim tomizmem w perspektywie pedagogicznoreligijnej. Historyczny spór Józefa Tischnera z przedstawicielami polskiego tomizmu pozwala na postawienie aktualnych pytań o rolę i miejsce edukacji religijnej w kontekście całego systemu edukacyjnego, jak też o znaczenie filozofii w obrębie myślenia religijnego. Odpowiedzi wskazują na niezbywalną rolę filozofii w obrębie teologii chrześcijańskiej i konieczność odejścia od jednego systemu filozoficznego (tomizmu) jako narzędzia do uzasadniania bądź reinterpretacji chrześcijańskiej doktryny. W analizach został uwypuklony aspekt niedoboru u polskich edukatorów religijnych (nauczycieli, księży, duszpasterzy) odpowiedniej (szerokiej) formacji filozoficznej. Wydaje się, że brak ten ma zasadniczy wpływ na kształtowanie się postaw fundamentalistycznych, odpowiedzialnych również za tworzenie intelektualnie powierzchownych interpretacji chrześcijańskiej tradycji, będących często w opozycji do osiągnięć nauk humanistycznych, jak i przyrodniczych.

Słowa kluczowe: pedagogika religii, edukacja religijna, filozofia edukacji, myślenie krytyczne.

---

Bibliografia

• Benedykt XVI, Wiara, rozum i uniwersytet – wspomnienia i refleksje. Wykład na uni­wersytecie. Ratyzbona (12 IX 2006), OR 11/2006.
• Dąbrowski S., Myślenie filozoficzne w eduka­cji religijnej. Spór Józefa Tischnera z pol­skim tomizmem w perspektywie pedago­gicznoreligijnej, Toruń 2021.
• Heller M., Sens życia i sens wszechświata, Kraków 2014.
• Kacperczyk A, Autoetnografia – technika, me­toda, nowy paradygmat? O metodologicz­nym statusie autoetnografii, „Przegląd So­cjologii Jakościowej”, t. 10, nr 3, s. 32–74, http://www.qualitativesociologyreview. org/PL/volume27_pl.php (dostęp: 14.03.2024).
• Klus-Stańska D., Paradygmaty dydaktyki. Myślec teorią w praktyce, Warszawa 2018.
• Milerski B., Hermeneutyka pedagogiczna: perspektywy pedagogiki religii, Warszawa 2011.
• Reale G., Historia filozofii starożytnej, t. 1, tłum. E. I. Zieliński, Lublin 1994.
• Seewald P., Światłość świata. Papież, Kościół i znaki czasu. Benedykt XVI w rozmo­wie z Peterem Seewaldem, tłum. P. Napi­wodzki, Kraków 2011.
• Turowicz J., Człowiek, istota nieznana, „Ty­godnik Powszechny” 1974, nr 1304, s. 1,7.

---