Ortodoksja katolicka i warunki jej rewizji w świetle krytycznej filozofii historii Henri-Irénée Marrou

 

Justyna Melonowska ID
Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie

https://doi.org/10.26881/kg.2022.1.02

 

numer: 1, rok: 2022

 

 

 

Catholic Orthodoxy and the Conditions for its Revision
in the Critical Philosophy of History Henri-Irénée Marrou

Abstract

The aim of the article is to present the concept of philosophy of history developed by Henri-Irénée Marrou (1904-1977), who made friendship with the historical Other a condition of historical cognition. On the other hand, enmity and resentment are, in his opinion, factors that prevent understanding. In the light of the postulate of friendship as a condition of cognition, presented article analyzes the changes in attitude to Catholic orthodoxy in the decades preceding the Second Vatican Council, the postulates of its abandonment and a comprehensive revision of the doctrinal layer of Catholicism and its social functionality. As contemporary Catholicism, especially during the ongoing pontificate of Francis, puts a permanent emphasis on change and revision, in the final part of the article a model of a friendly revision is proposed that respects the assumptions of the Marrou's critical philosophy of history.

Key words: Marrou, critical philosophy of history, Catholicism, orthodoxy, revision

---

Ortodoksja katolicka i warunki jej rewizji
w świetle krytycznej filozofii historii Henri-Irénée Marrou

Abstrakt

Celem artykułu jest przedstawienie koncepcji filozofii historii rozwijanej przez Henri-Irénée Marrou (1904–1977), który warunkiem poznania w dziedzinie historycznej czynił przyjaźń z historycznym Innym. Nieprzyjaźń i resentyment są zaś, jego zdaniem, czynnikiem rozumienie uniemożliwiającym. W świetle postulatu przyjaźni jako warunku poznania, artykuł analizuje przemiany stosunku do katolickiej ortodoksji w dziesięcioleciach poprzedzających sobór watykański II i postulaty jej porzucenia oraz całościowej rewizji warstwy doktrynalnej katolicyzmu i jego społecznej funkcjonalności. Jako że katolicyzm współczesny, szczególnie podczas trwającego pontyfikatu Franciszka, kładzie trwały akcent na zmianę i rewizję, w końcowej części artykułu sformułowano model przyjaznej rewizji, respektującej założenia krytycznej filozofii historii Marrou.

Słowa kluczowe: Marrou, krytyczna filozofia historii, katolicyzm, ortodoksja, rewizja

---

Bibliogafia

Carus P., The New Orthodoxy, „The Monist” 1895, t. 6, nr 1, s. 91–98.

Daly G., Catholicism and Modernity, „Journal of the American Academy of Religion” 1985, t. LIII, nr 4, s. 773–796.

Droga formacji prezbiterów w Polsce. Ratio institutionis sacerdotalis pro Polonia (16.06.2021), Akta Konferencji Episkopatu Polski nr 33/2021.

Gamber K., Reforma liturgii rzymskiej – organiczny rozwój czy destrukcja?, wyd. Key4, Warszawa 2020.

Hildebrand D. von, Spustoszona winnica, tłum. T. Pszczółkowski, wyd. Fronda, Warszawa–Ząbki 2006.

Kasper W., Jezus i wiara, w: Kasper W., Moltmann J., Jezus – tak, Kościół – nie. O chrystologicznych źródłach kryzysu Kościoła, przeł. A. Kuć, wyd. Tyniec, Kraków 2005.

Marrou H.-I., De la logique de l’histoire a une éthique de l’historien, „Revue de Métaphysique et de Morale” 1949, nr 3–4, s. 248–272.

Marrou H.-I., O poznaniu historycznym, przeł. H. Łaszkiewicz, Wydawnictwo Marek Derewiecki, Kęty 2011.

Marrou H.-I., Tristesse de l’historien, „Vingtième Siècle. Revue d’histoire” 1995, nr 45, s. 109–131.

Melonowska J., Pisma machabejskie. Religia i walka, Fundacja Augusta hr. Cieszkowskiego, Warszawa 2020.

Melonowska J., Warunki zachowania i odnowy katolicyzmu na Zachodzie w świetle założeń krytycznej filozofii historii Henri-Irénée Marrou, w: Biblioteka Filozofii Chrześcijańskiej, tom 11: Pytanie o przyszłość chrześcijaństwa na Zachodzie, wyd. Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydział Teologiczny, Poznań 2019, s. 91–117.

Pius XII, Encyklika Humani Generis. O pewnych fałszywych poglądach, zagrażających podstawom nauki katolickiej.

Ratzinger J., Duch liturgii, przeł. E. Pieciul, wyd. AA, Kraków 2000.

Savage J., After Orthodoxy – What?, „The North American Review” 1900, nr 170 (521), s. 585–592.

Wilken R.L., Pierwsze tysiąc lat. Historia chrześcijaństwa, przeł. G. Gomola, A. Gomola, wyd. M, Kraków 2012.

 

Źródła pomocnicze:

Altizer T., The Contemporary Challenge of Radical Catholicism, „The Journal of Religion” 1994, t. 74, nr 2, s. 182–198.

Babiński J., Interpretacje ratyzbońskiego przemówienia Benedykta XVI, „Studia Gdańskie” 2009, nr 24, s. 85–95.

Brown F., What is Orthodoxy?, „The North American Review” 1899, t. 168, nr 509, s. 409–417. 

Dinges W. D., Ritual Conflict as Social Conflict: Liturgical Reform in the Roman Catholic Church, „Sociological Analysis” 1987, t. 48, nr 2, s. 138–157.

 

Źródła internetowe

https://biblia.wiara.pl/doc/423146.ENCYKLIKA-HUMANI-GENERIS/7 (dostęp: 11.06.2022).

https://www.liturgia.pl/franciszek-do-sycilijskich-kaplanow-koronki-w-liturgii-to-dla-babc/ (dostęp: 14.06.2022).

https://www.ncregister.com/cna/pope-francis-new-public-associations-of-faithful-require-written-vatican-approval?fbclid=IwAR2Zw1dRQhKVYSw7zZQm6TT0KmiZUsYrjMhPoYxp1p8VY0DxUuZKKz65xp0 (dostęp: 16.06.2022).

---