Polska pedagogika religii w kierunku badań interreligijnych i interkulturowych
(zarys problematyki)

Szymon Dąbrowski ID

Akademia Pomorska w Słupsku

https://doi.org/10.26881/kg.2022.1.04

 

numer: 1, rok: 2022

 

 

Interreligious and Intercultural Research in the Polish Pedagogy of rReligion
(Outline of Issues)

Abstract

The main aim of the text is to indicate to what extent the postulates of interreligious and intercultural research can become an inspiration for Polish pedagogical and religious research. Initially, the scientific trends of the Polish pedagogy of religion will be presented in order to indicate possible applications of intercultural and interreligious solutions for the theory and practice of religious education. The outline of the above-mentioned issues is intended to allow us to ask a new question about the shape, place and role of religious education in the field of general education in the social structure of the 21st century in Poland.

Key words: religious education, Polish religious education, interculturality, interreligiousness, models and strategies of religious education

---

Polska pedagogika religii w kierunku badań interreligijnych i interkulturowych
(zarys problematyki)

Abstrakt

Głównym celem tekstu jest wskazanie, na ile postulaty badań interreligijnych oraz interkulturowych mogą stać się inspiracją dla polskich badań pedagogicznoreligijnych. W pierwszej części artykułu zaprezentowano naukowe nurty polskiej pedagogiki religii, następnie, w oparciu o nie, wskazano możliwe aplikacje rozwiązań interreligijnych i interkulturowych dla teorii i praktyki edukacji religijnej. Zarys powyższej problematyki umożliwić ma postawienie na nowo pytania o kształt, miejsce i rolę edukacji religijnej w zakresie edukacji ogólnej w strukturze społecznej XXI wieku w Polsce.

Słowa kluczowe: pedagogika religii, polska pedagogika religii, interkulturowość, interreligijność, modele i strategie edukacji religijnej

---

Bibliogafia

Bauman Z., May T., Thinking Sociologically, John Wiley&Sons, Wiley-Blackwell 2019.

Bagrowicz J., Edukacja religijna współczesnej młodzieży. Źródła i cele, Wydawnictwo UMK, Toruń 2000.

Bagrowicz J., Horowski J., Edukacyjny potencjał religii, Wydawnictwo UMK, Toruń 2012.

Bryman A., The Disneyization of Society, SAGA Publications, London 2004.

Chlewiński Z., Religijność dojrzała i niedojrzała, w: Religia w świecie współczesnym. Zarys problematyki religiologicznej, Studia religiologiczne 1, red. H. Zimoń, Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 2001, s. 105–127.

Dąbrowski S., Krytyczna pedagogika religii, w: „Ars Educandi”, t. 9: Pedagogika krytyczna dziś. Podstawy, dylematy i wybrane problemy, red. P. Stańczyk, Wydawnictwo Naukowe UG, Gdańsk 2012, s. 90–111.

Dąbrowski S., Pedagogika religii Józefa Tischnera. W poszukiwaniu nowego modelu edukacji religijnej, Wydawnictwo Naukowe Akademii Pomorskiej w Słupsku, Słupsk 2016.

Dąbrowski S., Myślenie filozoficzne w edukacji religijnej. Spór Józefa Tischnera z polskim tomizmem w perspektywie pedagogicznoreligijnej, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2021.

Dziamski G., Kulturoznawstwo, czyli wprowadzenie do kultury ponowoczesnej, Wydawnictwo Naukowe Katedra, Gdańsk 2016.

Gajda J., Pedagogika kultury w zarysie, Impuls, Kraków 2006.

Gajda J., Pedagogika kultury i jej rozwój u progu trzeciej dekady XXI wieku, w: „Studia z Teorii Wychowania” 2021, t. 12, s. 149–166.

Gary J., Jankowska D., Zawadzka E., Pedagogika dialogu. Pomiędzy w intersubiektywnej przestrzeni edukacji, Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej, Warszawa 2019.

Hodgson N., Vlieghe J., Zamojski P., Manifesto for a Post-Critical Pedagogy, Punctum Books, Milky Way 2018.

Hodgson N., Vlieghe J., Zamojski P., Post-critical Perspectives on Higher Education. Reclaming the Educational, in the University, Springer 2020.

Jakubowski W., Pedagogika kultury popularnej – teorie, metody i obszary badań, Impuls, Kraków 2016.

Klus-Stańska D., Paradygmaty dydaktyki: myśleć teorią o praktyce, PWN, Warszawa 2018.

Kowalski M., Falcman D., Ideologie nauk społecznych – warianty interpretacyjne, Impuls, Kraków 2012.

Kubinowski D., Pedagogika Kultury, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2006.

Marek Z., Osiąganie dojrzałości moralnej, w: „Studia Pedagogica Ignatiana” 2016, t. 19, s. 39–56.

Marek Z., Walulik A., Pedagogika religii, Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatianum w Krakowie, Kraków 2020.

Mariański J., Religijnosocjologiczne wyzwania dla pedagogiki religii: studium socjologiczne, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2021.

Milerski B., Pedagogika religii, w: Pedagogika. Podręcznik akademicki, red. Z. Kwieciński, B. Śliwerski, PWN, Warszawa 2003.

Milerski B., Hermeneutyka pedagogiczna: perspektywy pedagogiki religii, Wydawnictwo CHAT, Warszawa 2011.

Milerski B., Karkowski M., Racjonalność procesu kształcenia, t. 2: Teoria i badanie, Impuls, Kraków 2016.

Misiaszek K., Pedagogika religii w relacji do szkolnego nauczania religii, w: Pedagogika religii, red. nauk. Z. Marek, A. Walulik A., Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatianum w Krakowie, Kraków 2020.

Patalon M., Pedagogika ekumenizmu. Procesualność jako paradygmat interkonfesyjnej i interreligijnej hermeutyki w ujęciu Johna B. Cobba, Jr., Wydawnictwo Naukowe UG, Gdańsk 2007.

Patalon M., Teologia procesu: wybrane zagadnienia w formie pytań i odpowiedzi John B. Cobb, Wydawnictwo Naukowe UG, Gdańsk 2008.

Patalon M., Religia, w: Dyskursywna konstrukcja podmiotu. Przyczynek do rekonstrukcji pedagogiki kultury, M. Cackowska, i inni, Wydawnictwo Naukowe UG, Gdańsk 2012, s. 267–301. 

Patalon M., The Philosophical Basis of Inter-religious Dialogue: the Process Perspective, Cambridge Scholars Publishing, Newcastle upon Tyne 2009.

Patalon M., Wschód i Zachód. Rozważania o taoizmie i judaizmie w kontekście relacji człowiek-natura, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2018.

Pawlik J., „Teologia religii”, w: Leksykon pedagogiki religii, red. nauk. C. Rogowski, Wydawnictwo Verbinum, Warszawa 2007, s. 797–799.

Rogowski C., Pedagogika religii: Podręcznik akademicki, wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2011.

Simon W., „Pedagogika religii w Niemczech”, w: Leksykon pedagogiki religii, red. nauk. C. Rogowski, Wydawnictwo Verbinum, Warszawa 2007, s. 565–568.

Słotwińska H., Pedagogika religii w relacjach z dyscyplinami teologicznymi, wydawnictwo KUL, Lublin 2016.

Słotwińska H., Wychowanie chrześcijańskie szansą integralnego rozwoju człowieka: studium z pedagogiki religii, Impuls, Kraków 2019.

Śliwerski B., Pedagogika holistyczna, w: „Problemy Wczesnej Edukacji” 2020, t. 49/2, s.7–20.

Witkowski L., Tożsamość i zmiana: epistemologia i rozwojowe profile w edukacji, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej Edukacji TWP, Wrocław 2010.

Witkowski L., Humanistyka stosowana: wirtuozeria, pasje, inicjacje: profesje społeczne versus ekologia kultury, Kraków 2018.

Witkowski L., Psychodynamiki i ich struktura: studia z humanistyki stosowanej, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2020.

Włodarczyk R., Wymiary fundamentalizmu religijnego w ujęciu teoretycznym, w: Między ekskluzja a inkluzją w edukacji religijnej, red. M. Humeniuk, I. Paszenda, Instytut Pedagogiki Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2017, s. 15–36.

Wojnar I., Piejka A., Samoraj M., Idee edukacyjne na rozdrożach XX wieku, Wydawnictwo Akademickie ŻAK, Warszawa 2008.

---